Çocukların Dişleri Neden Çürüyor?

Çocuk Diş Hekimliği
Çocuklara uygulanan her türlü tedavi ve koruyucu diş hekimliği işlemlerinin yapıldığı bilim dalına pedodonti(Çocuk Diş Hekimliği) denir.
Pedodonti temelde 2 kısma ayrılır. Birincisi oluşmuş problemlerin tedavi edilmesi; ikinci husus ise oluşabilecek problemlerin önceden önlenmesi. Yani koruyucu ve tedavi edici hekimliği kapsamaktadır.
Tedaviyi kapsayan kısmı; rutin diş hekimliği hizmetidir. Koruyucu tedaviyi kapsayan kısmı ise daha çok dişlerin kaybedilmesine neden olacak problemleri engellemeye yöneliktir.
Pedodontide en önemli husus çocuğun diş hekimi muayenesine alışması ve ilerleyen dönemlerde diş hekimi ile daha iyi diyalog kurmasını sağlamaktır
Çocukların dişleri niye çürüyor?
Süt dişleri normal dişlere oranla daha çok organik madde içerirler, bu nedenle çürümeye daha yatkınlardır, daha kolay ve hızlı çürürler.
Çocuklar, çürüğün erken döneminde görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti ve hafif ağrı gibi sinyalleri zamanında yorumlayamazlar. Olayı ancak dayanılamayacak kadar ağrı olmasında fark ederler ki bu durumda çok geç kalınmış olabilir.
Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemezler. Çocuğun el becerisi, merakı ve ebeveynin tutumu diş fırçalama alışkanlığını belirler.
Özellikle annelerin sıklıkla yaptığı bir hata da emzik ya da biberonu şeker, reçel vb. gibi gıdalara batırarak çocuklara vermeleri veya uyku aralarında şekerli süt, meyve suyu gibi gıdalara alıştırmalarıdır. Böylece beslenme düzensizliğinden dolayı dişler çürümeye yatkın hale gelir.
Çürük oluşumu engellenebilir mi?
Çürüğü tamamen engelleyebilecek bir aşı yada ilaç henüz geliştirilemedi. Ancak, çürük sayısını azaltmaya yönelik bazı malzemeler günümüzde kullanılmaktadır, bunlardan birisi; “fissür örtücü” dediğimiz malzemedir. Diş çürükleri genellikle azı ve küçükazı dişlerinin, çiğneyici yüzlerinde bulunan “fissür” adı verilen oluklarda başlar. Bahsettiğimiz malzemeyle olukların üzeri kapatılıp, o bölgeye mikrop, yemek artığı vs. nin sızması engellenerek çürük başlaması önlenir. Bu işlem, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçükazı dişlerine de uygulanabilir.
Çürüğü engellemenin başka bir yolu da dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktır. Dişlere yüzeysel florür uygulanması suretiyle bu direnç kazandırılır.
Süt dişlerinin önemi nedir?
Süt dişlerinin birinci görevi çocuğun düzgün beslenmesini sağlamaktır. Ayrıca konuşmanın düzgün gelişimi de süt dişlerinin varlığına bağlıdır.
Süt dişleri kapladıkları alanı kendilerinin yerine gelecek olan kalıcı diş için korumakta ve kalıcı diş sürerken ona rehberlik yapmaktadırlar. Süt dişi erken çekildiği zaman bu doğal yer tutuculuk fonksiyonu da ortadan kalkmaktadır.
Süt dişi çürüğünü tedavi ettirmeli miyim?
Evet süt dişi çürüğünü kesinlikle tedavi ettirmelisiniz. Çünkü süt dişleri de çürükleri ilerlediğinde enfekte olup yaygın iltihaplara sebep olurlar.Bu iltihaplar hem çocuğun tüm vücut sağlığı için, hem de ağız sağlığı için çok zararlıdır. Böbrek ve kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Süt dişi enfeksiyonları daha sonra çıkacak olan sürekli diş germlerini de olumsuz etkileyip, erken çürümelerine neden olur. Ayrıca erken süt dişi kayıpları sürekli dişlerin geç veya çapraşık sürmesine yol açar. Süt dişlerini de yaklaşık 10-15 yıllık iş görecek normal dişler olarak kabul edip zamanında dolgularını yaptırmalısınız.
Çocuğumun süt dişleri çürük nedeniyle çekildi, ne yapmalıyım?
Eğer zamanından önce süt dişi kaybı meydana gelmişse mutlaka diş hekiminize başvurup yer tutucu yaptırmalısınız. Erken süt dişi kaybı oluşan boşluğun, olması gereken diş tarafından değil de, yan dişler tarafından kayarak kapanmasına yol açar. Bunu engellemek çene ve yüz gelişimi ile dişlerin düzgün gelişmesi açısından çok önemlidir. Diş hekiminiz, çocuğunuzun ağzına uygun bir yer tutucu yaparak sürmesi gereken diş sürene kadar o boşluğu koruyacaktır.
Çocuğum dişlerine darbe aldı, ne yapmalıyım?
Çocuklar genellikle düşerler, spor veya oyun sırasında dişlerine veya ağızlarına darbe alırlar. Çocuğunuzun ağzına aldığı herhangi bir travma sonucunda hiçbir belirti olmasa bile mutlaka diş hekiminize başvurun. Çekilecek kontrol radyografisi ile alınan darbenin köklere zarar verip vermediği anlaşılabilir. Kök yaralanmaları o an için dış belirti vermeyebilirler ancak daha sonra enfeksiyona yol açıp dişin kaybına neden olabilirler.
Darbe sonucu diş yerinden fırladıysa veya bir parçası kırıldıysa en geç bir saat içinde diş hekiminize ulaştırın. Bunu yaparken dişin temiz bir gazlı beze sarılıp, serum fizyolojik veya sütün içinde nemli tutulması gerekmektedir. Uygun şartlarda diş hekimine ulaşan dişler tekrar yerine yerleştirilebilir. 17 yaşın sonuna kadar dişi koruma amaçlı kompozit dolgular uygun olacaktır. Bu yaştan sonra porselen dolgular veya laminalarla eksik parçanın restorasyonu mümkündür. Porselen laminalar, dişin kalan kısmını koruyarak, sadece eksik bölgenin hazırlanmasıyla uygulanabilirler.
Çocuklarda diş fırçalama ne zaman başlamalıdır?
Bebek 6-8 aylıkken, (yani ilk dişler ağızda göründüğünde) temizleme işlemi başlamalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur.
Diş fırçası kullanımına ise çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5 – 3 yaşında ) başlanması uygundur.
Okul öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur. Bu yaşlarda önemli olan, çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar. Oysa çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri ve çiğneyici yüzeylerini çok daha iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle fırçalamadan sonra anne-babanın kontrolü iyi olur
Bebeklerde ağız bakımı
Bebeklerin, en azından ilk dört ay anne sütü ile beslenmeleri ağız çevresindeki yumuşak doku ve kas fonksiyonlarının normal gelişimini sağlayacaktır. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda fizyolojik başlıklı (damaklı, kesik uçlu) biberon kullanımı gerekir.
Bebekler 1 yaşından itibaren bardak ve kaşıkla beslenmeye alıştırılmalıdır.
Biberonla beslenme en fazla 2 yaşına kadar devam edebilir. Parmak emme, yalancı emzik kullanma gibi alışkanlıklara 2 – 2,5 yaşına kadar izin verilebilir. Eğer parmak emme alışkanlığı mevcutsa, bunun sebebi araştırılarak 3 – 6 yaş arasında bu alışkanlık mutlaka giderilmelidir.
Solunum problemleri, çene gelişmesi üzerine olumsuz etki eder. Burundan değil de, sadece ağızdan soluma durumu mevcutsa (bu durum uykuda daha iyi anlaşılır) muhakkak kulak burun boğaz uzmanına danışılmalıdır.