ERGENLİK ÇAĞINDA BESLENME

sausage sausage

sausageErgenlik çağının en önemli özellikleri, hızlı büyüme, fizyolojik, ruhsal ve sosyal yönden gelişme ve değişmedir. Bu gelişme ve değişmeler, gencin düşüncelerini, çalışma durumunu, davranış ve alışkanlıklarını olumsuz şekilde etkileyebilir. Önceden, bu çağdaki değişikliklere uygun biçimde hazırlanmış olan çocuklar ergenlik dönemine daha kolay uyum sağlarlar. Bu dönemin özellikleri, gencin beslenme düzenine ve alışkanlıklarına da yansır.
sausage

sausage sausage

sausagesausageErgenlik çağında gözlenen başlıca değişiklikler şunlardır:
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausage1. Vücut şeklinde cinsiyet hormonlarına bağlı değişiklikler görülür. Özellikle vücuttaki yağ dokusunda, kas ve kemik yapısında değişiklikler olur. Kız çocuklarda göğüs ve kalçalar belirginleşir. Erkeklerde ise kalçalar küçülür, vücut adaleli ve az yağlı bir görünüm alır.
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausage2. Psikolojik değişiklikler nedeniyle çocuk aile ile bağımlılığını yitirebilir ve etrafını umursamaz bir davranışa girebilir. Bunun sonucu olarak çocuk ailesinden çok arkadaşlarına yönelir; onlarla birlikte olmak ister. Yemek zamanlarında, arkadaşları ile birlikte olmaktan hoşlanır.
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausageHızlı büyümeye ek olarak gencin sporla uğraşması enerji ve besin öğelerinde artışa neden olur. Çeşitli spor dallarının ne miktarda ek enerji gerektirdiği ve bunu karşılamak için diyetin özelliği konusunda gençlere yeterli bilginin verilmesi ve bilinçlendirilmeleri gerekir.
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausageBu dönemde yanlış uygulanan zayıflama diyetleri yetersiz ve dengesiz beslenme nedenidir. Genç kendisini filmlerde, gazete ve dergilerde gördüğü kişilere benzetme özlemi içinde onların öğütlerini uygulama hevesine kapılabilir. Bedensel hareketler arttırıldığı, yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edildiği sürece kasların gücü artar ve şişmanlık önlenir, kemik mineral yoğunluğu artar.
sausagesausage

sausage sausage

sausageGenellikle kız çocuklarında 11 yaş, erkeklerde 13 yaş civarında büyüme hızlanmaya başlar. Boy ve ağırlık ölçülerinde önemli artışlar olur. Büyüme hızlı olduğu ve etkinlik arttığı için, ergenlik çağında toplam enerji ve besin öğeleri ihtiyacı, yaşamın hiçbir döneminde görülmeyecek derecede yüksektir.
sausagesausage            Diğer yaş gruplarında olduğu gibi, bu çağda da günlük alınacak besin miktarları yaşla birlikte artar ve vücut ağırlığına, etkinlik derecesine göre değişir. Enerji ihtiyacına ve cinsiyete göre şeker, tatlı ve yağ ile tahıl grubu yiyeceklerin miktarında ayarlama yapılır. Kızların 11-12 yaşlarından sonra büyüme hızları ve özellikleri erkeklerinkinden ayrılık gösterir ve genellikle enerji ihtiyaçları daha azdır. Bu nedenle, enerji ihtiyacına göre, alınan yağ, şeker, tatlı ve tahıl miktarı yarıya yakın azaltılır.
sausage

sausage sausage

sausageErgenlik çağında, cinsiyete bakılmaksızın, süt ve türevleri; et, yumurta, kuru baklagiller; sebze ve meyve grubundaki besinlerden tablo 1’de gösterilen miktarlarda alınmalıdır. Bunlardan, her gruptaki besinler ekonomik duruma göre birbirinin yerine değişimli olarak tüketilebilir. Et, yumurta az alınırsa, kuru baklagil artırılabilir; peynir yerine çökelek alınabilir; pahalı et-balık yerine ucuza satılan ve bozuk olmayan etler ve su ürünleri kullanılabilir. Varolan kaynaklar en iyi şekilde değerlendirilerek daha az harcamayla iyi beslenme yolları bulunabilir.
sausage

sausage sausage

sausageErgenlik döneminde, kızlarda hızlı büyümenin yanı sıra aybaşı (adet görme) da başladığından günlük alınması gereken demir miktarı önemli artış gösterir. Bunun için günlük diyetin demir yönünden yeterli olması gerekir. Diyette, haftada bir ya da iki haftada bir kez karaciğer ve benzerlerinin bulundurulması, demir yönünden olduğu gibi protein, vitamin ve diğer minerallere ihtiyacın karşılanmasına önemli katkıda bulunur. Özellikle kızlarda, kansızlık yanında şişmanlık ve guatr belirtileri de sık görülür. Şişmanlığın enerji dengesizliği sonucu oluştuğu genç kıza iyice anlatılıp yanlış bilgilere göre uygulama yapması önlenmelidir. İyot yetersizliğine karşı korunmak için diyette deniz ürünlerine olabildiğince sık yer verilmelidir.
sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausage sausage

sausagesausageTablo 1. Ergenlik Çağı Çocuklar İçin Önerilen Günlük Besin Miktarları
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausagesausagesausagesausagesausageBesin Grupları
sausagesausagesausagesausagesausagesausage7-11 Yaş Grubu
sausagesausagesausagesausagesausagesausage12-17 Yaş Grubu
sausagesausagesausagesausagesausagesausagesausagesausage1- Süt ve Ürünleri
sausagesausagesausagesausage       Süt-Yoğurt
sausagesausagesausagesausage       Peynir-Çökelek
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage2 Su bardağı
sausagesausagesausagesausage1 Kibrit kutusu
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage2 Su bardağı
sausagesausagesausagesausage1 Kibrit kutusu
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausagesausagesausagesausagesausage2- Et-Yumurta-Kuru baklagil
sausagesausagesausagesausage       Et-Tavuk-Balık
sausagesausagesausagesausage       Yumurta
sausagesausagesausagesausage       Kuru baklagil
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage1 Köfte kadar
sausagesausagesausagesausage1 Adet (günde)
sausagesausagesausagesausage1-2 Servis kaşığı
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage1 Köfte
sausagesausagesausagesausage3-4 Adet (haftada)
sausagesausagesausagesausage2 Servis kaşığı
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausagesausagesausagesausagesausage3- Sebze ve Meyve
sausagesausagesausagesausage       Yeşil Yapraklı Sebzeler
sausagesausagesausagesausage       Turunçgiller
sausagesausagesausagesausage       Diğerleri
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausage

sausage sausage

sausagesausage2 Servis kaşığı
sausagesausagesausagesausage1 Orta boy
sausagesausagesausagesausage1/2 - 1 Porsiyon
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage2 Servis kaşığı
sausagesausagesausagesausage1 Orta boy
sausagesausagesausagesausage1 Porsiyon
sausagesausagesausagesausagesausagesausagesausagesausage4- Tahıllar
sausagesausagesausagesausage       Ekmek
sausagesausagesausagesausage       Pirinç-Bulgur
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage3-4 Orta dilim
sausagesausagesausagesausage1-2 Servis kaşığı
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage5-7 Orta dilim**
sausagesausagesausagesausage2 Servis kaşığı**
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausagesausagesausagesausagesausage5- Yağ ve Şekerler
sausagesausagesausagesausage       Yağ (yemeklerin içine giren)
sausagesausagesausagesausage       Pekmez, tahin, reçel, bal
sausagesausagesausagesausage       Şeker*
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage1-2 Yemek kaşığı
sausagesausagesausagesausage1-2 Yemek kaşığı
sausagesausagesausagesausage4-5 Yemek kaşığı
sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage2-3 Yemek kaşığı**
sausagesausagesausagesausage1-2 Yemek kaşığı
sausagesausagesausagesausage5-6 Yemek kaşığı
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausagesausagesausage

sausage sausage

sausagesausage* Şeker tatlıların ve içeceklerin içine giren miktarı gösterir.
sausagesausagesausagesausage** Kızlarda azaltılır
sausagesausagesausage           
sausagesausage            Ergenlik dönemindeki gençler orta öğretim çağındadır ve onların öğrenme, anlama ve kavrama yetenekleri üst düzeydedir. Bu özelliklerinden de yararlanarak, aile içinde ve okulda sağlıklı beslenmeleri konusunda eğitilmeleri daha kolay olabilir. Beslenme derslerinde ya da çeşitli derslerin beslenmeyle ilgili konularının işlenmesinde, spor gibi ders dışı etkinliklerde, gençlerin bilgi düzeylerine, yaşlarına ve ihtiyaçlarına uygun olarak beslenme eğitimi yapılmalıdır.
sausage

sausage sausage

sausagesausage           Ergenlik döneminin en önemli özelliklerinden biri, vücut ölçülerini ve genel görünüşü çok önemseme; beğenilme, yetişkin gibi davranma, farklı olma ve güzel görünmektir.          Yetersiz beslenme sonucu gençlerde artan besin öğeleri ihtiyaçlarının karşılanamaması, sağlık kurallarına uyulmaması sonucu barsak parazitlerinin varlığı, diyette C vitamininin yetersiz düzeyde alınması, kızlarda menstürasyon kansızlığın nedenleri arasındadır. Ülkemiz genelinde ortalama okul çocuklarının %20-35'i kansızdır.
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausage           Diş çürükleri gençlerde önemli sağlık sorunlarındandır. Ülkemizde yapılan araştırmalara göre diş çürüklerinin görülme sıklığı %55-70 arasındadır. Aşırı şeker tüketimi, sularda flor azlığı, yetersiz beslenme, diş bakımı ve temizliğinin yeterince yapılmaması sonucu görülür. Diş fırçalama, ksilitol v.b. yapay tatlandırıcı içeren çikletlerin her yemek sonrası en az 15-20 dakika çiğnenmesi diş çürüklerini önlemektedir.
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausage           Basit guatr besinler ve su ile iyodun yetersiz alınması sonucu çocuklarda ve gençlerde önemli bir sağlık sorunudur. Bu nedenle iyotlu tuz kullanılmalıdır.
sausagesausage

sausage sausage

sausageERGENİN BESLENME ÖZELLİKLERİ
sausage

sausage sausage

sausagesausageErgenlik çağı gençlerin yeterli ve dengeli beslenmeleri büyüme ve gelişme hızlandığı için daha da önemlidir. Beslenme gencin yaşına göre boy uzunluğu ve vücut ağırlığının saptanması ile değerlendirilir. Ayak üstü beslenme (fast food) veya abur-cubur beslenme alışkanlığı çocuk ve gençler arasında yaygın olarak görülmektedir. Aslında bu tip beslenme günümüzde insanın hızlı yaşam temposu nedeniyle oluşmuştur. Bu tür beslenme ile enerjinin %40-50'si yağdan gelmektedir. Bu yağın çoğunluğu doymuş yağlardan oluşmaktadır.
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausageDiyetteki doymuş yağ miktarı ve serum kolesterol düzeyi ile kalp-damar hastalıkları arasında ilişki olduğu bilinmektedir. Bu hastalıklar yetişkinlerde görülmesine karşın temelleri çocukluk çağında atılmaktadır. Genellikle ayak üstü beslenmede A ve C vitaminleri, kalsiyum, posa tüketimi yetersizdir, yağ ve tuz tüketimi ise yüksektir.
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausageBu yaş grubunun diğer bir yanlış alışkanlığı da öğün atlamadır. En çok atlanan öğün ise sabah kahvaltısıdır. Sabah kahvaltısı insanlar için önemli bir öğündür. Ergenlik çağında özellikle kızlarda yemek yeme ile ilgili bozukluklar olarak anoreksia nevroza ve buIimia nevroza görülmektedir. Genç kendi kendini kusturmakta, laksatif ve diüretik ilaçlar kullanmakta ve sağlığı bozulmaktadır. Genç, bir deri bir kemik görünümünü almaktadır ve bu durumlarda gencin psikiyatrik tedavi görmesi gerekmektedir. Sorunların nedenlerinin araştırılması gerekmektedir.
sausagesausage

sausage sausage

sausagesausageErgenlik çağındaki gençlere beslenme, temizlik, bakım ve düzenli yaşamın dış görünüşü de iyileştirildiği benimsetilmelidir. Örneğin, cilt sağlığı ve güzelliğinde, iskelet ve dişlerin büyümesi ve sağlığında, normal ağırlığın korunmasında, kas gelişiminde, fiziksel ve zihinsel yönden güçlü olmada besin öğelerinin etkileri ve önemi konusu örneklerle anlatılmalıdır. Beslenme konusunda öğretilenlere uyulması temel amaç edinilmelidir.
sausagesausage

sausage sausage

sausage sausage

)