Birçoğumuz besinleri satın alırken sadece fiyat etiketine dikkat etsek de, sağlıklı besin seçimi yapmamızı sağlayan aslında besinler üzerinde yer alan ve besinlerin özelliklerini sıralayan etiketleridir. Besin etiketleri hakkında daha fazla bilgiye sahip olarak, daha sağlıklı beslenmemiz mümkündür. Beslenmemizi sadece karın doyurmaktan çıkarıp, sağlığımızı koruyucu ve geliştirici hale getirmenin yollarından biri olan, besin etiketlerini doğru okuma metotları kılavuzunu sizler için hazırladık…
BİR BESİNİN ÜZERİNDE HANGİ ETİKETLER VARDIR?
Belki de bugüne kadar bakıp fark etmediğiniz etiketlerde aşağıda açıklanan bilgiler yer alır.
- Besin Öğeleri Etiketi: Besinin içerdiği besin öğeleri ve diğer öğeleri açıklayan listedir. Besinin karbonhidrat, yağ, protein, kolesterol, mineral ve vitamin içeriklerini bu etiketlerde bulmak ve doğru seçimler yaparak, sağlıklı beslenmek mümkündür.
- İçindekiler Listesi: Satın alacağımız besini oluşturan bütün diğer besinleri ve üretimde besine eklenen katkı maddelerini gösteren listedir. Besini oluşturan öğeler, genellikle besinin içinde çok bulunandan az bulunana göre sıralanır. Besinin dengeli beslenmeye olan katkısını değerlendirebilmeniz açısından olumlu olabilir.
- Beslenme açıklaması: Eğer satın aldığınız ürün “light”, “düşük kolesterollü” gibi özelliklere sahipse, bu tür açıklamaların bulunduğu bölüme verilen isimdir.
- Sağlık iddiaları: Sağlığa potansiyel etkisi olabilecek şekilde hazırlanmış besinlerde (örneğin probiyotik ürünler, kolesterolü azaltıcı ürünler gibi), besinin oluşturabileceği olumlu sağlık etkisinin açıklandığı bölümdür.
- Üretici Firma Bilgileri ve Üretim İzinleri: Besinin hangi firma tarafından üretildiğini ve telefon, adres gibi firma bilgilerinin bulunduğu kısımdır. Üretici izinleri ise, sorumlu kuruluşlardan alınan izinleri göstermektedir. TSE damgası görmediğiniz bir ürünü veya üretici firma bilgileri etiketlerde olmayan ürünleri satın almamaya dikkat etmeniz gerekmektedir.
EN SIK RASTLAYACAĞINIZ ETİKETLERİN SİZE ANLATMAK İSTEDİKLERİ NELER OLABİLİR?
YAĞSIZ ET: 90 gram ağırlığında etin içerisinde 10 gramdan daha az yağ ve 95 miligram kolesterol olduğunu gösterir.
EKSTRA YAĞSIZ ET: 90 gram ağırlığındaki etin içerisinde 5 gramdan daha az yağ ve 95 miligram kolesterol olduğunu gösterir.
LİGHT ÜRÜN: Normal olarak üretilen türevlerine göre %30 daha az kalori içeren veya %50 daha az yağ içeren ürünlere konulan etikettir.
AZALTILMIŞ ENERJİLİ ÜRÜN: Normal olarak üretilen türevlerine kıyasla %25 daha az kalori veya yağ içeren ürünlere konulan etikettir.
TAZE ÜRÜN: Besin çiğ olarak ve herhangi bir işleme tabi tutulmadan satılıyorsa bu ibareye sahiptir.
TAZE DONDURULMUŞ ÜRÜN: Taze iken hızla dondurulmuş olan besinlerin üzerinde yer alan etikettir.
HOMOJENİZE SÜT: Yağı ayrılmış olan sütün, pürüzsüz ve berrak yapıda olduğunu anlatan etikettir.
PASTORİZE SÜT: Çiğ süt ve yumurta gibi besinlerin içinde bulunabilecek zararlı mikroorganizmaların yüksek ısıda yok edildiğini anlatan ifadedir.
UHT SÜT: Besinin yüksek ısıda işlem görerek bütün mikroorganizmalardan arındırıldığını ve 3 ay süresince oda şartlarında kapalı olarak saklanabileceğini gösteren etikettir. Yalnız bu tür ürünlerin paketi açıldıktan sonra buzdolabında saklanmaları gerekmektedir.
FENİLALANİN İÇERİR: Fenilketonüri (doğuştan metabolizma hastalığı) hastalarına yönelik bir uyarıdır. Bu tür besinlerin fenilketonürililer tarafından tüketilmemesi gerektiğini anlatır.
GLUTEN İÇERİR: Besinin glüten adı verilen protein yapıyı içinde barındırdığını ifade eden etikettir. Bu tür besinlerin çölyak (Glüten Enteropatisi- Bir çeşit Protein emilim bozukluğu) hastaları tarafından tüketilmemesi gerektiğini ifade eder.
Sağlıklı günler dilerim…
Diyetisyen Gizem TUTAR