Doktorun Cevabı
Nilgün AYDIN

21.06.2011

Zayıflıkta Beslenme Tedavisi; Öncelikle zayıflığa neden olabilecek bir hastalık durumu olup olmadığı saptanmalıdır. Örneğin kişide metabolizmayı hızlandıracak troid gibi bir hastalık durumu varsa bunun mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir, öncelikle endokrinolog tarafından kişinin kan bulgularına bakılarak değerlendirilmesi gerekmektedir, eğer bir sağlık problemi varsa öncelikle onun tedavisi yapılmalıdır, yoksa diyetisyen takibine alınmalıdır. Burada önemli olan kişinin kilo almasını engelleyen durumun saptanmasıdır, kişi çok stresli, psikolojik problemlerden dolayı iştahsızlık problemi yaşıyorsa bu noktada psikolog ve diyetisyen takibi aynı anda yapılmalıdır. Özellikle diyetisyen tarafından kişinin detaylı yeme alışkanlıkları sorularak nerede hata yaptığı tespit edilir ve buna göre diyet tedavisi başlanır. Bu hastalarda yapılan en büyük hata kilo almak için şeker ve şekerli, aşırı yağlı besinlere çok yüklenip, enerji yakmamak için de hareketin kısıtlanmasıdır. Burada önemli olan dengeli ve yeterli bir beslenme programının oluşturulması ve her besin grubundan yeterli tüketimin olmasıdır, kilo almak için vücuda başka zararlar verilmemelidir, Beslenme Önerileri; Kilo almak kilo vermeye göre çok daha zordur, bu yüzden gerçekten kişi istekli ve sabırlı olmalıdır, hızlı kilo artışları beklememeli yavaş yavaş kilo artışı olacağı bilincinde olmalı, dengeli beslenmeyi yaşam tarzı haline getirmelidir. Mutlaka doktor ve diyetisyen kontrolünde kilo alınması sağlanmalıdır, doğru bir beslenmeyle sadece vücutta yağ değil, kas kitlesinin artışı da sağlanmalıdır. · Sabah kahvaltısı günün en önemli öğünüdür, mutlaka düzenli kahvaltı edilmelidir · Ana yemeklerde mide kapasitesini dolduran düşük kalorili çorba, sebze yemeği, salata gibi besinler tüketilmemelidir. Bu besinler tüketildiğinde çabuk doygunluk sağlanır. · Kas kitlesinin arttırılması için protein alımı arttırılmalıdır. Yağsız olarak et, balık, tavuk, süt, yoğurt, yumurta, kurubaklagiller her öğünde tüketilmeli, sebze yenilecekse etli tercih edilmelidir · Ana yemeklerde sıvı alımı kısıtlanmalıdır. Su, meyve suyu, ayran gibi içecekler ara öğünlerde tüketilmelidir. · Tüketilecekse protein içeriği olan sütlü tatlılar tüketilmelidir · Çay, kahve yerine aralarda süt, ayran, taze sıkılmış meyve suyu gibi içecekler tüketilmelidir · Sevdiğiniz besinleri tüketimine özen gösterin · Yemeklerin besin değerlerini ve enerji içeriklerini arttırın örneğin sade bir makarna yerine, ton balığı, mısır, kaşar peyniri katılmış makarna tüketin, salataya peynir, ton balığı gibi besinler katın · Kuru meyvelerin besin ve enerji içerikleri yüksektir. Ara öğünde kuru kayısı, kuru incir, kuru üzüm gibi besinler tüketin · Az az sık sık düzenli beslenin, belirlediğiniz yemek saatleriniz olsun ve kesinlikle öğün atlamayın, atıştırma şeklinde öğünleri geçiştirmeyin · Yemek saatine yakın iştahınızı kapatacak besinler tüketmeyin. · Düzenli egzersiz yapın. · Yemekleri sevdiğiniz baharatlarla veya değişik tatlarla lezzetlendirin, yemeği bir zorunluluk değil zevk olarak görün. · Yüksek enerji ve vitamin değeri içeriğinden dolayı fındık, ceviz v.b kuruyemişleri tüketebilirsiniz. · Gerekirse enerji alımını arttıracak enteral beslenme destekleri ( Ensure Plus, Biosorb Energie v.b ) destek olarak kullanılabilir Zayıf kişilerin diyeti şu şekilde olmalıdır ; 1.Zayıf kişilerinde diyeti mutlaka kişiye özgü olmalıdır. 2.Diyetin enerji değeri harcanan enerjiden daha fazla olmalıdır. 3.Diyetin protein kalitesi yüksek olmalıdır. Protein miktarı kişinin günlük gereksinimine uygun ayarlanmalıdır. 4. Diyet vitamin ve minerallerden zengin olmalıdır. 5. Hamur işleri, fazla yağ içeren besinler , fast food tarzı beslenerek sağlıklı kilo alınması söz konusu olamaz. 6. Diyetin protein, karbonhidrat ve yağ dengesi ayarlanmalıdır ve yine tek tip besinden oluşan diyet programları uygulanmamalıdır. Şekerli limonata, taze sıkılmış meyve suları, tahin pekmez karışımları , sütlü tatlılar gib hacmi az fakat enerjisi yoğun besinler iştahsız kişilerde enerji alımını arttırmak için kullanılabilir. Zayıflama programlarında yapılan yemeğin görüntüsü de önem taşımaktadır. Zaten iştahsız olan kişiler kötü görünen bir yemeği yemek istemeyecektir. Yemek sırasında fazla su içilmesi kusmaya sebep olabilir, bu nedenle iştahsız ve kusmaya meyilli kişilerin yemekleri çok sulu olmamalıdır. Yağlı besinler midede tokluk hissi yaratacağından dolayı zayıf kişiler ağır kızartmalar, aşırı yağlı besinler tüketmemelidir. Haşlama, fırınlama yada ızgara pişirme yöntemleri daha uygundur. Örnek mönü Sabah 1 dilim peynir 1 yumurta ( omlet veya menemen şeklinde olabilir) 5-6 zeytin 2 tatlı kaşığı reçel, pekmez veya bal domates-salatalık 2-3 dilim ekmek Ara 10 fındık + 3-4 ceviz 1 bardak süt Öğle 150 gr ızgara tavuk 1 porsiyon domates soslu makarna 1 kase yoğurt Az peynirli salata 1-2 dilim ekmek Ara 1 bardak taze sıkılmış portakal suyu + bisküvi Ara 1 porsiyon sütlü tatlı kuru meyve Akşam 1 tabak etli Sebze yemeği 1 porsiyon bulgur pilavı Ayran Az ton balıklı salata Ara 2 porsiyon meyve NİLGÜN AYDIN Dyt. Uzmanı www.nilgunaydin.net e-mail: [email protected]