Bir toplumun geleceği sağlıklı bireylerin varlığı ile olabilmektedir. Çocukların sağlıklı olarak dünyaya gelmesi için annelerin gebelik ve emziklilik döneminde yeterli ve dengeli beslenmesi ile gerçekleşmektedir.
Hamile annelerin beslenme düzeyleri ve bunu etkileyen birçok faktör bebeğin sağlığı üzerine olumsuz yönde etki yaratmaktadır. Bunlardan bazıları, yeni doğan bebekte bebeğin doğum ağırlığının düşük olması, nörosistem (beyin gelişimi vb...) bozuklukları ve doğumsal alkol sendromu gibi etkilere neden olduğu kanıtlanmıştır. Yetersiz ve dengesiz beslenen annelerin erken doğum yaptığı da bir gerçektir. Erken doğan bebeklerin uzun vadede hipertansiyon, şişmanlık, glikoza intolerans ve kardiyovasküler hastalıklar gibi önemli sağlık problemleri açısından da risk grubunda olduğu bilinmektedir.
ANNENİN BESLENMESİNİN HAMİLELİK ÜZERİNE ETKİLERİ
Annenin hamilelik döneminde beslenmesi anne karnındaki bebeğin gelişimi ile ilişkilidir. Bu konuda yapılan bir takım çalışmalar vardır. İlk olarak 1990 yılların başında Profesör Smith ilk defa kadınlarda yetersiz beslenmenin hamileliğin sonunda gösterdiği kötü etkileri bildirmiştir. Ayrıca bu araştırmada bebeklerin doğum ağırlıklarının annenin beslenmesi ile paralel olduğunu tespit etmiştir.
HAMİLELİK SÜRESİNDE NE KADAR AĞIRLIK KAZANMALIYIZ?
Toplumumuzda hamile kişilerin iki canlıyı doyuracak kadar yemesi gerektiği fikri vardır. Ancak bugünkü bilgilerimiz gebe annenin fazla beslenmesi kadar yetersiz beslenmesinin de anne ve bebek sağlığına zarar verdiğidir.
Gebelik öncesi annelerin en büyük korkusunun ne kadar kilo alacağım olup, doğru bilgiye maalesef bir türlü ulaşılamamasıdır. Anne adayları gebelikleri süresince aldıkları kilo vücudun belirli bölümlerine dağılmakta, bununla birlikte önemli kısmı ise bebek ve bebeği besleyen plesanta adındaki keseciğe birikmektedir. Kısacası normal ağırlığında gebeliğe başlayan anne adayları; ortalama 3,4-3,8 kg arasında bebek, 3,4 kg protein ve yağ deposu olarak, 1,8 kg kan depolayarak, 1,2 kg doku sıvısı olarak, 0,9 kg uterusa, 0,8 kg amniyotik sıvı, 0,7 kg plesanta ve kordon, 0,5 kg olarak da göğüslerin büyümesi ile ağırlık kazanımı olur. Ve böylece hamileliğin sonunda ortalama 12,5 ile 13 kg arasında kilo almış olur.
Yeni bilimsel veriler annenin Beden Kitle İndeksi (BKİ) denilen indekse göre gebelik boyunca tartı alımının hesaplanması gerektiğini göstermiştir. BKİ; ağırlığın (kg) boyun (m) karesine bölümü ile bulunan değerdir.
Beden Kitle İndeksi Total Kilo Alımı (kg)
<19,8 zayıf anne 12,5-18,0
19,8-26 normal anne 11,5-16,0
26-29 hafif şişman anne 7,0-11,5
>29 şişman anne 6,0
Örneğin gebe adayı anne 62 kg ağırlığında ve 165 cm boyunda ise BKİ: 62/ (1.65)2 ‘dir. Bu değerde 27.77’dir. Öneriler ise; eğer annenin BKİ’si 20 ve altında ise ilk 3 ay kilo almasa dahi son 6 ayda haftada 500 g’ın altına düşmemesi, BKİ’si 26 ve üzerinde olanların ise haftalık tartı artışının ortalama 300 g olması önerilmektedir. Fakat bu durumda da kişisel ayrıcalıklar ağırlık kazanımında etkili olmaktadır. Buna en güzel örnek gebeliğin ilk zamanlarında annelerde bulantı, kusma, uyuklama hali, iştahsızlıktır. Bu etmenler annelerin besin alımını engeller ve ilk 3–4 ayda tartı alımının toplam 3–3,5 kg olmamasını sağlar. Ancak daha sonra 300–500 g tartı alımı düşünülürse gebeliğin sonunda 10–12 kg tartı alımı sağlanır.
Hamilikte örnek günlük beslenme programı
Kahvaltı:
1 su bardağı az şekerli süt
1 karper büyüklüğünde peynir veya 1 adet yumurta
1 adet meyve veya ½ su bardağı meyve suyu
1 ince dilim ekmek
Domates, tatlı kırmızıbiber, yeşilbiber, maydanoz
Ara öğün:
1 adet meyve veya meyve suyu
Öğle:
1 kase tercih edilen çorba (yoğurtlu, tarhana, kuru baklagil)
1 tabak etli( tavuk, hindi eti, yağsız kırmızı et) sebze yemeği
4 çorba kaşığı pilav veya makarna veya 1 orta boy patates veya
1 ince dilim ekmek
1 kâse yoğurt/cacık/ayran
1 adet meyve
Ara öğün:
1 su bardağı az şekerli süt
1 adet meyve
Akşam:
1 kâse tercih edilen çorba (yoğurtlu, tarhana, kuru baklagil)
1 tabak sebze yemeği (mevsim sebzeleri ile hazırlanmış)
3-4 köfte kadar et ( tavuk, hindi eti, yağsız kırmızı et, balık)
1 ince dilim ekmek
1 adet meyve
Mevsim salata
Ara öğün: 1 su bardağı az şekerli süt
Siz bir Doktor musunuz?
