Tüm fonksiyonların çalıştığı, bilincin açık olduğu konumda; kesinlikle uyku hali olmadan, istekle elde edilen bir konsantrasyon durumudur. Her ne kadar "Hypnos" sözcüğü eski Yunancada "uyku" manasına gelse de hipnoz aslında uyku değil, aksine derin konsantrasyon halidir. Hipnoz hepimizin zaman zaman yaşadığı gayet doğal zihin durumudur. Örneğin: Bir sürücünün, sapması gereken kavşağı geçtikten sonra dalgınlığının farkına varması durumu hipnozu ifade eder.
Bilincin zengin hayallerle kaplandığı, gerçeklik algısının azaldığı ruh haline trans denilmektedir. Tarihin çok eski çağlarında Hindistan ve Çin’deki din adamlarının ve şamanların uygulamalarına dayanan hipnoz, gerek uygulanış biçimi gerekse yarattığı olağanüstü haller dolayısıyla insanlar tarafından olağanüstü, gizemli ve merak uyandıran bir süreç olma özelliğini, hipnozun çağdaş tekniklerle uygulandığı günümüze kadar korumuştur.