Tüplerin Bağlanması

TÜP LİGASYONU

Tüp ligasyonu, yeterince çocuk sahibi olan ve bundan sonra gebe kalmak istemeyen kadınların tercih ettiği, tüp kanallarının bağlanması anlamına gelen ve sık yapılan cerrahi sterilizasyon işlemidir. Tüp ligasyonu işlemi çok kısa süren bir operasyondur ve hasta aynı gün taburcu olabilir, genellikle iş ve güç kaybına neden olmaz.

Bir kadının tüpleri, ayda bir kez olgunlaşan yumurta hücresini yumurtalıktan rahim içine transport eder. Sperm, uterus içinden ve fallop tüplerinden geçerek yumurtaya doğru ulaşmaya çalışır. Bu yolculukta sperm, matür (olgun) yumurta ile karşılaşırsa gebelik ortaya çıkabilir. Tüp ligasyonu yumurta ve spermin geçişine genellikle daimi olarak engel olur ve steriliteden söz edilir, tüpler bağlandıktan sonra gebe kalınamaz.

Bazı kadınlar kendi arzuları ile tüplerini bağlatsalar bile, bir süre sonra çeşitli nedenlerle tüplerini tekrar açtırmak isteyebilirler. Tüplerini bağlatmak isteyen kadının yaşı genç ise bu konuda uyarılması gerekir. Kadınların tüplerini bağlatma konusunda kararları olgunlaşmamışsa tüp ligasyonu ertelenmelidir. Bazı durumlarda geri dönüşü olmasına rağmen, tüp ligasyonu işlemi geri dönüşsüz ve kalıcı olarak düşünülmelidir. Genellikle, yeterince çocuğu olan 30 yaşını geçmiş kadınlara uygulanır.

Cerrahi sterilizasyon, en etkili doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Tüp bağlama cerrahisinden sonra çok nadir gebelik vakaları da gözlenebilir. Bazı vakalarda gebelik normalken, bazı vakalarda tüplerde gelişen ve acil tedavi gerektiren bir dış gebelik de görülebilir. Buna rağmen tüp ligasyonu gebeliği önlemede hemen hemen %100'e yakın etkilidir.

Tüplerin bağlatılmasından sonra doğum kontrol ilaçları gibi hormonal preparatları kullanmaya gereksinim olmaz.

Operasyona Hazırlık:

Her operasyonda olduğu gibi tüp ligasyonunda da her şeyden önce yöntem hakkında bilgi verilmeli, gerekli fizik muayene ve laboratuvar testleri yapılmalı, ameliyat ve anestezi riskleri anlatılmalıdır. Tüpler, anestezi altında, en sık tercih edilen yol olan laparoskopi işlemi ile bağlanabileceği gibi, ayrıca sezaryen operasyonu ile eş zamanlı olarak ya da mini-laparotomi yoluyla da bağlanabilir. Bazı doktorlar, tüp ligasyonunu vajinal yolla yapmayı tercih ederler. Tüp bağlamak için en uygun dönem adetten hemen sonraki dönemdir. Hangi yolla tüpler bağlanırsa bağlansın, mutlaka hasta ve eşi bu konuda bilgilendirilmeli ve imzalı onay belgesi alındıktan sonra işlem gerçekleştirilmelidir.

Laparoskopi ile Tüp Ligasyonu:

Laparoskopi ile tüp ligasyonu ameliyathanede, steril şartlarda, genel anestezi altında yapılır. Göbekten küçük bir kesi ile uygulanan ve laparoskop adı verilen mini bir teleskop yardımıyla uterus tübalar ve overler incelenir. Tüp ligasyonu için gerekli diğer aletlerin kullanılabilmesi için batın duvarına bir iki küçük delik daha açılmalıdır. Bu deliklerden geçirilen aletler yardımıyla ve laparoskopik gözlem altında tüpler, iki taraflı olarak koterize edilerek, küçük bir klip (Hulka clip) ya da silikon kauçuk ringler (Yoon Ring) yerleştirilerek bağlanır. Slikon bantlar kullanıldığında, her iki tuba, özellikle istmik bölgeden tutulduktan sonra buralara halka şeklinde bant geçirilerek işlem gerçekleştirilir. Tübanın silikon ring uygulanan kısmında kan akımı bloke olur, zamanla skar dokusu oluşur, buradan sperm ve yumurta pasajı sağlanamaz. Tüpler bağlandıktan sonra aletler çıkartılır, genellikle göbek içine ve göbek yakınındaki birer cm'lik kesi yerlerine sütür atılır, bantlanır. Hastalar işlemden birkaç saat sonra evine dönebilir.

Mini Laparotomi ile Tüp Ligasyonu:

Mini laparotomide alt abdominal bölgeden göbek altından ve pelvik kemiğin hemen üstünden 3-4 cm.'lik bir insizyon yapılarak tüp ligasyonu gerçekleştirilir.

Bu işlem normal doğumdan kısa süre sonra da gerçekleştirilebilir.

Laparotomi İle Tüp Ligasyonu:

Sezaryen, kist, myom operasyonları gibi önceden batın ile ilgili operasyon geçirenlerde (özellikle laparotomi adı verilen klasik kesi ile yapılan operasyonlar) batın içinde tüpler, karın zarı, barsaklar arasında yapışıklıklar (adezyon) olasılığı yüksek olduğundan, laparoskopik yolla tüp ligasyonu sakıncalıdır; barsaklarla ilgili komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, önceden batın duvarından operasyon geçiren ve bu nedenle batında insizyon skarları tespit edilen hastalar için tüp ligasyonu klasik yöntem olan laparotomi ile yapılması komplikasyon çıkmasını önlemek açısından önemlidir.

Laparotomi İle Tüp Ligasyonu Teknikleri:

1. Pomeroy usulü tüp ligasyonu: Tüba, orta kısmından yakalanıp kaldırılır, böylece oluşturulan lup, katgüt ile bağlanır, sonra tubanın bu kısmı kesilir. Zamanla katgüt erir ve tubanın bu kesik uçları birbirinden ayrılır, böylece tübanın devamlılığı bozulmuş olur. Günümüzde laparotomi ile tüp ligasyonu yapılan haslarda en çok tercih edilen yöntem budur.
2. Madlener usulü tüp ligasyonu: Tübanın merkezinde çift sahanın ezilmesi ve bağlanmasından ibarettir. Çok basit olmasına rağmen başarısızlık oranı, yapışıklık yapma riski yüksektir.
3. Labhardt ameliyatı: Tüba üstündeki periton ayrılır, tüba 1-1.5 cm. kadar kesilir. Önce tübanın kesilmiş olan uçları dikilir, sonra periton defekti tamir edilir.
4. İrving yöntemi: Tüba lateral kısmından tutulup, kesildikten sonra uçları mezosalpinks içine gömülür.

Tüp Ligasyonunda Yanlış Bilinen Noktalar:

• Tüplerin bağlanması ile adet düzeninin bozulması,
• Tüplerin bağlanması ile daha erken menopoza girilmesi,
• Tüplerin bağlanması ile karında şişlik olması,
• Tüplerin bağlanması ile cinsel isteğin azalması.

Tüplerin bağlanmasından sonra yukarıda anlatılan durumların hiçbir bağlantısı yoktur. Steril şartlarda ve titiz bir yaklaşımla yapılan laparoskopik tüp ligasyonunun komplikasyonları nadirdir. Tüp ligasyonunda başarısızlık oranı tecrübeli ellerde yapıldığı taktirde son derece düşüktür.

Tüp ligasyonu yapıldıktan sonra bir şekilde yeniden gebe kalmak isteyenler için mikrocerrahi yöntemlerle tüplerin açılması operasyonu yapılabilir fakat bu operasyonda tüplerin açılma şansı ortalama %80'dır. Günümüzde tüp ligasyonu yaptıranlar tekrar gebe kalmak istedikleri zaman mikrocerrahi operasyonu yerine tüp bebek yöntemini kullanmayı tercih etmektedirler.