Alerji

Haberin Devamı..
Allerji, normalde zararlı olmayan bir maddeye karşı vücudun aşırı reaksiyonudur, eski Yunanca'da "değişik reaksiyon" anlamına gelir.
Allerji’ yi şöyle de tarif edebiliriz:
Bazı kişiler çevrelerindeki maddelere; hava içindeki tozlara, yedikleri besinlere, kullandıkları ilaçlar, eşya veya kozmotiklere aşırı derecede duyarlı hale gelmektedirler. Bu gibi kişiler allerjik bünyeli olarak bilinirler. Aşırı hassasiyetten sorumlu bu maddelere de allerjen denir.
Bu maddeler vücuda solunum yoluyla, mide-barsak sistemi veya deri teması ile girebilirler. Bu aşırı duyarlığın oluşmasının nedeni çevrede allerjenlerin bulunuşu değil, kişinin allerjik bünyeli oluşudur.
Allerji tüm dünyada yaygın bir problemdir. Amerikada kronik hastalıklar arasında erişkinlerde üçüncü, çocuklarda da birinci sırayı tutmaktadır. Allerjik hastalıkların çoğu bebeklik veya çocuk döneminde başlamaktadır.
Son yıllarda allerjik hastalıkların sık görülmesinde, suni beslenme giyim ve çeşitli ilaç kullanımının da rolü olabilir.

Allerjik hastalıklara sebep olan allerjenler nelerdir ?
Allerjik hastalıklara sebep olan allerjenler çok çeşitlidir.
Havada bulunan polenler, küf mantar sporları, ev tozu akarları, hayvan tüy ve deri döküntüleri gibi allerjenler, toplumda toz olarak bilinen allerjenlerdir ve solunum yollarında allerji yaparlar.

Besin maddeleri, yumurta, buğday, süt, fındık, fıstık gibi kuru yemişler, meyveler ve kabuklu deniz mahsülleri de ağız yolu ile vücudumuza girerek genellikle deride ve barsaklarda allerji yaparlar.
İlaçlarla olan allerji her organda görülebilir. Bazı bitkiler ve kimyasal maddeler de derimize dokunduklarında temas allerjilerine sebep olurlar.

Bronşiel astma buluğ çağında kendiliğinden geçer mi ?
Bronşiel astmalı çocukların yüzde 30 unda şikayetler buluğ çağına erdiklerinde azalır, fakat bazen erişkin yaş dönemine girdiklerinde şikayetleri tekrar başlayabilmektedir.

Ayrıca hastaların diğer yüzde 30 unda hastalık şikayetleri buluğ çağında bir değişiklik göstermezken, geriye kalan üçte birinin şikayetlerinde artma gözlenmektir.

Allerjik bronşit mi, astma mı ?
Aslında allerjik bronşit ve astma eşanlamlı kullanılan 2 teşhistir.

Halk dilinde hafif vakalar için genellikle allerjik bronşit daha ağır vakalar için astma sözcüğü kullanılmaktadır.

Bebeklik çağında ateşli viral enfeksiyon ile başlayan allerjik bronşit durumlarında “bronşiolit” deyimi de kullanılır. Aslında bu deyimlerin tümü hiperreaktif solunum yolu hastalığı adı altında da toplanabilir.

"Bronşiel astmalılar spor yapmamalıdır" sözü doğru mu ?
Bronşiel astmalılar diğer normal kimseler gibi her çeşit sporu yapmalıdırlar.

Olimpiyatlar dahil çeşitli spor dalları ile uğraşan birçok astmalı kişiler bilinmektedir. Bunlar arasında olimpiyatlarda derece alanlar bile vardır.

Sigaranın astma ya zararı varmıdır ?
Astmalılar kesinlikle sigara içmemelidir. Hatta odadaki sigara dumanı bile astmalının solunum yollarını rahatsız edebilmektedir. Araştırmalar, sigara içen annelerin çocuklarında daha sık astma ortaya çıktığını göstermektedir.

Allerjik anneler çocuklarını emzirebilir mi ?
Anne sütü ile beslenen çocukların besinlere karşı allerji olma ihtimalleri daha düşüktür. Bu nedenle özellikle allerjik annelerin bebeklerini en az 6-12 ay anne sütü ile beslemeleri tavsiye edilmektedir.

Astmalı kişiye özel bir diyet gerekli mi ?
Besin maddeleri bazı allerjik hastalıklara neden olabilir. Ancak, bronşiel astmaya sebep olmaları oldukça nadirdir.

Doktor tarafından tesbit edilmedikçe bronşiel astmalı hasta her besini yiyebilir.

Bebeklik yaşında tesbit edilen besin maddelerine allerji genellikle ileri yaşlarda ortadan kaybolabilmektedır. Öte yandan, sülfit ve benzeri katkı maddeler içeren gıdalar astmalı hastalarda şikayetlere neden olabilir.

Allerjik hasta diş hekimine gidebilir mi?
Diş tedavisi sırasında kullanılan ilaçlara karşı allerjik reaksiyon her kişide görülebilir.

Ancak bu maddelere karşı allerjik reaksiyon görülme ihtimali allerjik hastalığı olan kişiler için daha fazla değildir. Yani, bir allerji hastası ile allerjik hastalığı olmayan bir kişi arasında, allerjik reaksiyonların görülme ihtimali aynıdır.

Her hasta için diş tedavisi öncesi nasıl titizlikle hikaye alınması gerekiyor ve ne gibi önlemler alınıyor ise bir allerji hastası için de aynı önlemler geçerlidir. Ancak diş hekiminin kullandığı ilaçlara daha önce allerjik reaksiyon göstermiş olan kişiye aynı tipteki ilaçların ne diş tedavisinde ne de herhangi başka bir yerde verilmemesi gerekir. Zaten diş hekimleri bu yönden bilgi ve tecrübe sahibi olan ve allerjik bir reaksiyon görülse bile ilk müdahaleyi yapabilecek şekilde eğitilmiş kişilerdir.

Astma hastalarına narkoz verilebilinir mi?
Astma hastasının narkoz almasında sakınca olmadığı gibi, ağır astma krizlerinde bazen son çare olarak hastaya narkoz verilerek ancak nefes alması sağlanablir.

Sadece astmalı kişilerde değil herkesde anestezi sırasında bronş hiperreaktivitesi gözlenebilir.

Anestezi uzmanları tecrübe ve bilgi sahibi olduklarından astmalı hastalarda anestezi vermekte güçlük çekmezler.

Astmalı hastalar uçağa binebilir mi?
5 -10 bin metre yükseklikte uçan jetlerde, kabin içi oksijen konsantrasyonu deniz seviyesine nazaran biraz daha düşüktür. Ancak bu durum astma hastasının uçağa binmesini engelleyecek oranda değildir.

Sinüzitlerin allerjik nezle ile ilişkisi var mı ?
Burun mukozası yüz sinüsleri ile sıkı komşuluk içinde olduğundan allerjik nezleli hastalarda kolaylıkla sinüslerin kanalları tıkanarak enfeksiyon gelişebilir.

Allerjik nezleli hastaların yüzde 40 ında sinüzit birlikte bulunur.

Astmalı çocuklarda bademcik ve adenoid ameliyatı olabilir mi ?
Çocuk astmalı olsun veya olmasın bademcik ve adenoidleri (geniz eti) enfeksiyon odağı haline gelmişse cerrahi olarak alınması gerekebilir.

Allerjik nezle veya astma ameliyatı engelleyici bir durum değildir. Ancak, allerjik şikayetler tonsil veya adenoid ameliyatı ile iyileşmez.

Allerji psikolojik bir hastalık mıdır ?
Emosyonel olaylar, korku, heyecan, sinirlilik yukarıda taşan bardak örneklerinde de anlatıldığı gibi allerjik hastalıklara sebep olmazlar ama kişide mevcut olan allerjik şikayetlerin artmasına neden olabilirler.

Özellikle çocukların hasta muamelesi yapılmadan arkadaşları ile kısıtlama olmaksızın koşup oynaması izin verilmelidir.

Allerjik hastalıkların tedavisinde kişinin genel sağlığı da önemli midir ?
Evet. Dengeli beslenme, proğramlı bir şekilde ekzersiz yapmak, düzenli uyku ile vücudu yeterince dinlendirebilmek kişinin genel sağlığı bakımından ve allerjik hastalıkların tedavisi için çok önemlidir.

Sigara kesinlikle içilmemelidir.

Hava değişimi faydalı mıdır ?
Bazı allerjik kişiler rahatsızlıklarının hava ve yer değişimi ile azaldığını farketmişlerdir. Örneğin, yüksek rakım ve kuru iklimde yaşayan hastaların deniz kenarlarına, veya sahil şehirlerindeki hastaların yüksek dağ iklimli yerlere gittiklerinde rahat ettikleri gözlenebilir.

Bu yörelerde yetişen çayır, ot ve ağaç türleri farklı olduğundan bunların yaydığı havadaki polenler de farklıdır ve yeni bir bölgeye gittiğinde kişi o iklimdeki polen, mantar küflerine allerjisi olmayabilir ve dolayısıyla bir rahatlama hiseder. Fakat bu hastalar allerjik bünyeli olduğu için birkaç ay veya sene sonra yeni yerleşim çevrelerindeki bitkilerin polenlerine de allerji oluşarak şikayetleri tekrar başlayabilir.

Bu nedenle allerji hastalarının kısa bir müddet rahat edebilmeleri için işini gücünü bırakıp yer değiştirmeleri tavsiye edilmez.

Tedavi edilmemesi sakıncalı olabilir mi?
Tedavi edilmeyen allerjik nezlelerde burunda polip gelişebildiği gibi bazen de astma gelişimine neden olabilir.

Atopik dermatit ve ekzema tedavi edilmediği takdirde enfeksiyonlara, bronşial astma kontrolden çıkarak kronik akciğer hastalıkları, amfizem, bronşektazi ve hatta kalp yetmezliğine yol açabilir.

Allerji aşıları olurken başka ilaç alınabilir mi ?
Allerji aşıları yapılmakta olan bir kişinin alamayacağı bir ilaç yoktur.
Kişi aşı tedavisi sırasında gerekli olan herhangi bir ilacı alabilir veya ameliyat olabilir. Çocukluk aşıları gerekiyorsa bu aşılar allerji aşısı ile aynı gün yapılmaz, 1-2 gün arayla yapılması tercih edilir.

Allerjilerin ortaya çıkma yaşı nedir ?
Allerjik bünyeli bir kimsenin belirli bir maddeye karşı allerji gelişmeden ve hastalık belirtisi ortaya çıkmadan önce sensitizasyon süresi dediğimiz bir tanışma devresi gerekir. Bu süreç birkaç dakika olabildiği gibi yıllar boyu da sürebilir. Bu sebeple allerjik hastalıklar allerjik bünyeli kimselerin yaşamlarının herhangi bir döneminde ortaya çıkabilmektedir.
Allerjik bünyeli doğmuş olan çocuklar genelde ilk 3-6 aylık dönemlerini rahat ve şikayetsiz geçirirler 6 aylık dan sonra çabuk ve sık üst solunum yolu enfeksiyonları ile birlikde zaman zaman kısa süreli kaşıntılı deri lezyonları oluşabilir. Üç yaşından sonra çocuklarda sık sık burun tıkanıklığı, burun akıntısı enfeksiyon nöbetleri başlar. Sonradan bu nezleler bronşlarada inerek öksürük ve hırıltılı solunuma şeklinde allerjik bronşite dönüşebilir.
Yapılan araştırmalarda erkek astmalıların yüzde 55, kadın astmalıların yüzde 72 sinin 10 yaş altında hastalığın başladığı tesbit edilmiştir.
Çocukluk çağında astma erkeklerde kızlara nazaran 2 misli daha sık görülmektedir.

Allerjik hastalıkların oluşmasını önleyebilir miyiz ?
Allerjik bünyeli olarak doğan çocukların allerjilerini önlemek veya belirtilerin ortaya çıkmasını ertelemek için bazı önlemler alınabilir. Bunlar, bebeklerin en az 6 ay anne sütü ile beslenmesi, bu müddet içinde başka hiç bir besin verilmemesi, evde kedi,köpek veya kuş beslenmemesi ve evde sigara içilmemesi gibi tedbirlerdir.

Allerji uzmanlığı nedir ?
Allerji Uzmanı (Allerjist) doktor, allerjik hastalıkların teşhis ve tedavisi dalında ihtisas yapmış doktor demektir.

Allerjistler allerji hastalıklarının en etkin tedavi yöntemleri konusunda eğitim ve tecrübelidirler. Allerjist bir doktor tıp fakultesinden mezun olduktan sonra önce Pediatri veya Dahiliye dalında ihtisasını tamamlar. sonra da allerji üst-ihtisası yapar.

Memleketimizde dermataloji ve göğüs hastalıkları uzmanlarıda çocuk veya iç hastalıkları dalında ek eğitim yaparak allerji uzmanı olabilmektedirler. Bu sebeple allerjistler aslında hastanın genel sağlığı konusunda ve diğer dahili konularda da bilgi sahibidirler.