Kalça Artroplastisi (Kalça Protezi) Rehabilitasyonu

Yaşla birlikte kalça eklemini oluşturan kemiklerin kıkırdak yüzeylerinin bozularak eklem hareketini engellemesi ve ağrı nedeniyle yürümeyi zorlaştırması sonucunda, kemik uçlarının kesilerek yerine yapay eklem takılmasıdır. Kalça eklemini oluşturan kemiklerden biri olan femur başının büyük bir kısmı kıkırdak dokusundan oluşmaktadır. Travma sonucu meydana gelen bazı kalça kırıklarında da bu yönteme başvurulabilmektedir. Sadece ileri yaş hastalarda değil, femur başının kanlanmasında meydana gelen bir sorun neticesinde erken yaşlarda da kalça artroplastisi uygulanabilmektedir.

İlerleyen yaşla ve kilonun etkisiyle yapısı bozulan kalça eklemi, yürüme ve merdiven inip çıkmada ağrı yaratarak kişinin yaşantısını olumsuz yönde etkilemektedir. Ağrı sebebiyle kalça hareketinin azalması sonucu, kalça ekleminde hareket kısıtlılıkları meydana gelmektedir. Hareketin azalması sonucu kişinin kaslarında zayıflık olup kardiyovasküler kapasitesi azalmaktadır. Kişi zamanla yatağa bağımlı hale gelebilmektedir. Artroplasti ameliyatı ile, ağrı yaratan eklemin yerine yapay eklem takılarak stabilitenin artması ve ağrının ortadan kaldırılması sağlanır.

Kalça artroplastisi kararı verilmiş bir hastanın, mutlaka rehabilitasyon programına alınması gerekir. Azalan hareket sonucu güç kaybı olan kaslar güçlendirilerek hasta ameliyata hazırlanmalıdır. Ameliyat sonrasında eklem hareket açıklığına yönelik egzersizler yapılarak, eklem kontrakürleri önlenmeli, kas gücü artırılarak hasta en kısa sürede ayağa kaldırılıp, yardımcı cihaz ile ambulasyonu sağlanmalıdır.

Rehabilitasyona başlamak için en ideal zaman ameliyattan 3-4 hafta öncesidir. Hastaya ev egzersiz programı verilir, her iki bacak kasları güçlendirilmeye başlanır. Hasta egzersizlerini kendi başına yapabileceği gibi, ev programının ciddiye alınmaması ve ihmal edilmesinin önüne geçmek için bir fizyoterapistten destek de alınabilir. Ameliyat öncesi yapılan rehabilitasyon, ameliyattan sonraki rehabilitasyon sürecini hızlandıracaktır.

Ameliyattan sonra en geç üç gün içinde post-op rehabilityona başlanmalıdır. Sementli protezlerde hasta ertesi gün ayağa kalkarak, ortopedistin aksi bir durum olduğunu belirtmediği durumlarda tolere edebildiği kadar ağrılık vermesinde sakınca yoktur. Yatak içimde çalışılacak egzersizler ile bacak kasları güçlendirilmeli, eklem hareket açıklığını artırılmalıdır. Bu dönemde egzersizleri mutlaka bir fizyoterapist yapmalıdır. Yanlış ve kontrolsüz yapılacak bir hareketin proteze zarar verebileceği unutulmamalıdır.