Siz bir Doktor musunuz?
Koroner Arter Bypass Ameliyatı nedir?
İnsan kalbi çalışırken yüksek miktarda kana ihtiyaç duyar. Kan, kalp kasına koroner arter adı verilen atardamarlar yoluyla dağılır. Damar sertliği olarak bilinen “ateroskleroz”, atardamarların esnekliğini kaybedip kalınlaşması ile oluşan bir hastalıktır. Bu hastalıkta, koroner damarların duvarlarında kolesterol, pıhtılaşma faktörleri ve hücreler birikmeye başlar. Böylece damar duvarı kalınlaşır, damar içi daralır ve kan geçişi azalır (Resim 1). İskemik kalp hastalığı dediğimiz bu tablo genellikle “anjina” adı verilen göğüs ağrısına neden olur (Resim 2). Anjina her hastada olmamakla birlikte, genellikle bir kalp krizinin en önemli habercisidir. Bazen de hastalar hiç ağrı duymadan da kalp krizi geçirebilir. Bu duruma özellikle şeker hastalarında rastlanır. Damarları daralmış bir kalp uzun süre fonksiyonlarını devam ettiremez ve kasılmasında bozulmalar başlar. Giderek hayatı tehdit eden bu ciddi durumu ortadan kaldırmak amacıyla koroner bypass ameliyatı uygulanır. Koroner bypass ameliyatının hedefi; daralmış damarların neden olduğu kan akımını yeni damarlar ile restore etmek, oluşabilecek bir kalp krizinin önüne geçmektir. Böylece hastanınyaşam kalitesinin iyileştirilmesi ve ömrünün uzatılması amaçlanır.
Koroner Bypass Ameliyatı Kimlere Uygulanır ?
Koroner arterlerin daralmalarında tedavi için 3 seçenek söz konusudur. Bunlar; ilaç tedavisi, koroner balon anjioplasti ve/veya stent uygulamaları ile koroner bypass ameliyatıdır. Hangi tedavi şeklinin seçilmesi gerektiğine, hastalığın durumu göre kalp cerrahı ve kardiyologtan oluşan ortak konseyce karar verilir (Resim 3). Tedavi yönteminin seçiminde; hastanın genel durumu, koroner arterlerin yapısı ve kalbin kasılma gücü gibi bir çok faktör etkili olur.
Tıkalı Damara Ne Gibi Bir İşlem Yapılmaktadır?
Koroner bypass işlemi; darlık olan damar bölgesinin ötesine yeni bir damar bağlantısı yapılarak kan akımının sağlanmasıdır. Bu ameliyat ile hastalıklı damar değişmemektedir. Darlığın ötesine kan akımını sağlayan yeni damara “greft” adı verilir. Greftler hastanın kendi atar veya toplar damarlarından hazırlanır. Atardamar (arter) greftlerinin, toplardamar (ven) greftlerine göre daha uzun süre açık kalma avantajı vardır. Koroner bypass ameliyatlarında kullanılan yeni damarlar resim 4’te görülebilir.
Ameliyat Ne Kadar Sürmektedir?
Açık kalp ameliyatları yaklaşık 4 saat kadar sürer. Bununla beraber ameliyat süresi yapılacak bypass sayısına ve diğer cerrahi işlemlere (ek kapak hastalığı, büyük damar hastalığı) bağlı olarak değişebilir
Koroner Bypass Ameliyatlarında Hangi Yöntemler Uygulanmaktadır?
Ameliyat öncesi hasta genel anestezi ile tamamen uyutulur ameliyat safhasında herhangi bir şey hissetmez ve ağrı duymaz. Göğüs kemiği uzunlamasına kesilerek kalbe ulaşıldıktan sonra kan dolaşımı özel bir işlem ile kalp-akciğer makinası na bağlanır. Açık kalp ameliyatı da denilen bu yöntemde kalp bir süre durdurulur. Bu safhada kalp ve akciğerlerin görevini cihaz üslenir. Cerrah kansız ve hareketsiz hale gelen kalpte istediği işlemi mükemmel bir şekilde yaptıktan sonra kalbin tekrar çalışmasını sağlar. Daha sonraki aşamada kalp-akciğer makinasıyla kurulmuş olan bağlantılar ortadan kaldırılır, göğüs kemiği özel çelik tellerle dikilerek eski durumuna getirilir. Bu yöntem koroner bypass ameliyatlarında günümüzde en yaygın kullanılan ve en güvenilir yöntemdir. Yapılan ameliyatın uzun dönem başarısı yüksektir.
Bypass ameliyatlarında uygulanan diğer bir yöntem, atan kalpte koroner bypass ameliyatıdır. Bu ameliyatlarda kalp-akciğer makinası kullanılmaz. Göğüs kemiğinin tam olarak kesildiği şekilde veya sol meme altından yapılan minimal invazif kesi ile de ameliyat yapılabilir.
Atan kalpte koroner bypass ameliyatı (Off-pump coronary artery surgery) nedir?
Kalp-akciğer makinesinin desteği olmaksızın çalışan ve kan pompalayan kalpte koroner bypass ameliyatı uygulama tekniğidir. Atan kalpte yapılan bypass ameliyatlarında kalp-akciğer makinesi kullanılmamaktadır. Kalbi durdurmak yerine, ameliyat sırasında yeni teknoloji ürünü yardımcı cihazlar ile kalbin sadece ameliyat uygulanan bölgesinin hareketi azaltılmaktadır (Resim 6). Bu sırada kalbin diğer kısımları kanı vücuda pompalamaya devam etmektedir. Göğüs kemiğinin yukarıdan aşağıya kesildiği şekilde yapılacağı gibi, minimal invazif kesi ile sol meme altından kalbe ulaşarak da ameliyat yapılabilir.
Neden atan kalpte koroner bypass ameliyatı yapılır?
Atan kalpte yapılan bypass ameliyatlarının amacı koroner arter bypass ameliyatlarının felç, böbrek yetersizliği, uzamış yoğun bakım kalış süresi, uzamış solunum makinesi desteği gibi yan etkilerini azaltmaktır. Aynı zamanda kalp-akciğer makinesi ile yapılan koroner bypass ameliyatlarından sonra görülebilen bilişsel değişiklikleri de azaltmak amaçlanır. Bu değişiklikler genellikle geçici hafıza kaybı, konsantrasyon eksikliği ve düşünce bozuklukları gibi bilişsel fonksiyonlarda görülür. Bu bozukluklara atan kalpte yapılan bypass ameliyatlarından sonra daha az rastlanılmaktadır. Bu yüzden atan kalpte yapılan tüm koroner arter bypass ameliyatlarına minimal invazif (en az travmatik) koroner bypass ameliyatları denir
Atan kalpte yapılan koroner bypass ameliyatlarından kimler daha fazla yarar görür?
Günümüz teknolojisi ve cerrahi tecrübe sayesinde atan kalpte yapılan bypass ameliyatları tüm hastalara uygulanabilir. Bu ameliyatlar özellikle kalp-akciğer makinasının olumsuz etkilerinden en çok etkilenecek hastalarda tercih edilmektedir. Örneğin aort damarı ileri derece kireçlenmiş hastalar (porselen aort), karotis arter stenozu, kronik tıkayıcı akciğer hastalığı (KOAH) ve kronik böbrek yetersizliği (KBY) gibi ek hastalıkları olan hastalarda atan kalpte koroner bypass ameliyatı daha sık tercih edilir. Atan kalpte koroner bypass ameliyatına, ameliyat uygulanmadan önce hastanın kalbinin durumu, ek hastalıkları ve bypass uygulanacak damarların kalitesine göre karar verilir. Koroner bypass ameliyatını takiben görülebilecek komplikasyonlar azalacağından birçok hasta grubu atan kalpte yapılan koroner bypass ameliyatından yarar görebilir.
Minimal invazif kesi ne demektir, ameliyat nasıl yapılır
Minimal invazif (en az yaygınlık gösteren) kesi ile yapılan ameliyat genellikle kalbin ön inen dalındaki (kısaca LAD olarak bilinir) darlıklarda uygulanan bir yöntemdir. Bu ameliyat yönteminde minimal invazif kesi ile sol meme altında yapılan 4-5 cm’lik bir kesi ile kalbe ulaşılır, ameliyat atan kalpte yapılır (Resim 6b). Erken iyileşme ve kısa süreli hastane yatışı nedeniyle cazip bir yöntem olmakla birlikte, LAD damarı ince olan ve ameliyat alanının kısıtlı olmasına bağlı olarak çok damar bypass hastalarına uygulanması tercih edilmez.
