Rahim ağzı kanserini önlemede kullanılan aşılar

Rahim Ağzı Kanserinde HPV'nin önemi:

Tüm dünyada kadınlar arasında en sık görülen ikinci kanser türü rahim ağzı kanseridir. Rahim ağzı kanseri servikal kanser olarak bilinir. Rahim ağzı kanserlerinin neredeyse hepsi insan papillomavirüs (HPV) enfeksiyonu ile ilişkilidir. HPV virüsü oldukça bulaşıcı, yaygın ve çok defa hiçbir belirti göstermeyen bir virüstür. Yaklaşık 130 farklı HPV tipi tesbit edilmiştir. Bunlardan ''yüksek riskli'' kanserojen olarak tanımlanan yaklaşık onbeş HPV tipi rahim ağzı kanserinde rol almaktadır. HPV tip 16 ve HPV tip 18 rahim ağzı kanserlerinin çok büyük bir kısmından sorumlu olan en yaygın kanser yapıcı HPV tipleridir.

Cinsel olarak aktif olan her kadın kanserojen HPV (kanser yapma potansiyeli olan HPV) enfeksiyonu riski taşır. Risk ilk cinsel ilişki ile başlar. Her kadın HPV enfeksiyonu geçirmeyeceği gibi karsinojen HPV tiplerine bağlı tüm enfeksiyonlar da rahim ağzı kanserine ilerlemeyecektir. Bu da karsinojen HPV enfeksiyonunun rahim ağzı kanserine ilerlemesinde başka faktörlerin rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Bu risk faktörleri arasında sigara içme durumu, ilk cinsel ilişki yaşı, cinsel partner sayısı, uzun süre doğum kontrol ilacı kullanmak gibi birçok etkenler sayılabilir. Hastalık, eşi ile birlikte tek eşli cinsel yaşam sürdüren kadınlarda daha az görülmektedir. HPV enfeksiyonu sık görülse de bu enfeksiyonların çoğu vücut bağışıklık sistemi ile temizlenmektedir. HPV ile enfekte kadınların %85-%90’ı birkaç ay ile iki yıl içinde enfeksiyondan kurtulur. Genç kadınların çoğunda HPV enfeksiyonu geçicidir ve 1-2 yıl içinde saptanabilir değildir. Serviks kanserlerinin %80’iniden HPV tip 16,18,45 ve 31 sorumludur. Özellikle kanserojen olan HPV 16 ve HPV 18 tiplerinde düşük riskli tiplere göre enfeksiyon daha uzun süre devam eder. Bağışıklık sistemi yetersiz olursa kansere ilerleme olasılığı artar. Yaş ilerledikçe bağışıklık sistemi bozulacağından yaşlı kadınlarda gençlere göre ilerleyici HPV enfeksiyonları daha fazla görülür.

Rahim ağzı kanseri tanısı:

Serviks kanseri başlangıçta ancak smear incelemeleri ile anlaşılabilir. Hastalık ilerledikçe kanser hücrelerinin çürümesine bağlı kötü kokulu akıntı ve durdurulması çok zor olan vaginal kanamalarla belirti verir.

Jinekolojik muayene sırasında rahim ağzı kanser öncü hücrelerini tesbit etmek için smear alınmalıdır. Smear alma işleminde, rahim ağzından alınan hücre örnekleri bir cam üzerine yayılarak fiske edilir ve incelenmek üzere laboratuara gönderilir. Ancak smear alma işlemi rahim ağzı kanserinin erken evrede tanı konmasını sağlayabilir fakat karsinojen HPV riskini önleyemez. Smear testi önce üç yıl yılda bir kez yapılmalı, sonuç negatif çıkarsa 2-3 yılda bir tekrarlanmalıdır.

Rahim ağzı kanserlerinin azaltılmasında HPV enfeksiyonlarına karşı bağışıklık sağlayan HPV aşısının rölü büyüktür. HPV aşısı tip16 ve tip18'in yol açtığı uzun süreli enfeksiyonlardan koruma sağlayacak şekilde bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Rahim ağzı kanserinden korunmak için hastalığa yakalanmadan önce bu koruyucu aşının yapılması tavsiye edilmektedir. Bu aşı aynı zamanda genital siğillere karşı da koruyucudur. Bununla birlikte HPV aşısı kişiyi tüm HPV tiplerine karşı korumaz. Aşı altı aylık süre içinde üç doz (0-2-6 aylar) olarak koldan yapılmaktadır. Mevcut aşılar en az 5-6 yıl koruyucudur. Aşılamanın en etkin olduğu dönem genç kız ve genç kadınların henüz cinsel hayatları başlamadan önce yapılan aşılamadır. Mevcut aşılar özellikle 9-26 yaş arasında ruhsatlıdır, son yayınlara göre 45 yaşına kadar uygulanabilmektedir. Aşılama toplum için sosyal ve ekonomik faydalarının yanı sıra hastalıktan kaynaklanan maliyet ve üretim kaybını önler. Bireylerin ve ailelerin modern tıptan yaşam beklentilerini ve konforunu olağanüstü artırır.

Rahim ağzı kanserini önlemede kullanılan aşılar:

Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsat verilen iki farklı HPV aşısı mevcuttur. Bu aşılar Gardasil ve Cervarix adı ile satılmaktadır. Gardasil aşı ayrıca ''Food and Drog Administratlon'' onaylıdır.

Gardasil aşı vulvar siğillere neden olan HPV tip 6, tip 11'e karşı ve serviks kanserine neden olan HPV tip16-tip 18'e karşı geliştirilmiştir.

Gardasil aşı aşağıdaki hastalıkların önlenmesinde etkili olur:

Servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) evre1, evre 2, evre3

Servikal adenokarsinova insitu(AIS)

Servikal kanser

• Vajinal intra epitelial neoplazi (VaIN) evre 2, evre 3
• Vulvarintra epitelial neoplazi evre 2, evre 3
• Genital siğiller (kondiloma akuminata)
• Cervarix aşı ise HPV tip 16 ve HPV tip 18'e karşı geliştirilmiş olup
• Servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) evre 2, evre 3 ve
• Serviks kanserinde etkilidir.