KAN GRUPLARI VE BESLENME

sausageFarklı yapılara sahip besinlerin kan grupları ile olan etkileşimleri yaşamda sağlığa yansımaktadır. Dört kan grubundan dolayı bazı besinler kimi insanların sağlığına yararlı olmasına karşın, diğerleri kimi insanların sağlığında rahatsızlık yaratmakta, hatta hastalıklara neden olabilmektedir. O nedenle, besinler insanların sahip oldukları kan gruplarına göre seçilmelidir. sausage

Bilim insanları ve antropolojistler beşeriyetin izlerini araştırırken kan grupları gibi biyolojik belirleyicileri kullanmışlar ve ilk insanların yaşamlarında iklim değişiklikleri, soy değişimleri, değişik besinler gibi farklı faktörlere uyum sağlamak için bir araya geldiklerini anlamışlardır.

Vücutta kan dolaşımı düşüncesi 1628’de William Harvey tarafından önerilmiş ve daha sonra bilim insanları araştırmaları devam ettirmiştir. Karl Landsteiner 1900’de ABO kan grubunun antijen ve antikorlarına ulaşmış, 1907’de Jan Jansky dört farklı kan grupları (A, B, O ve AB) ile ilgili araştırmalarını yayınlamıştır. İnsanın özelliği, 20. yüzyılın başlarında ABO kan gruplarının bulunması ile anlaşılmış ve bunların etkisi ile fizyolojik, psikolojik ve sosyal konumlara yayılmıştır.

ABO kan gruplarının vücudun bağışıklık sisteminde önemi vardır; hastalıklara neden olan virüslerin, bakterilerin, infeksiyonların, kimyasal maddelerin etkilerini kontrolünde tutar. Böylelikle sağlığı, hastalığa karşı hassasiyeti, fiziksel dayanıklılığı, ömrü, duygusallığı, yenilen besinlerin nasıl uygulanacağını belirler.     

Günümüzde, bağışıklık ve sindirim sistemi ilk insanların tükettikleri besinlere eğilimlidir, nedeni de ‘lektinler’ dir. Doğada yaygın olarak besinlerde bulunan, protein yapılı lektinlerin kan hücrelerini aglütine edici özellikleri vardır. Birçok tohum hatta bağışıklık sistemi bile lektinleri kendi yararına kullanmaktadır. Lektinler parazit, bakteri ve mikro-organizmaların vücut mukozalarına tutunmalarını engeller. Virüs veya bakterilerin kullandıkları lektinler, kan grubuna özel olabilirler ve bu özellikleri o kan grubunda olan kişi için sıkıntı yaratabilir; örneğin, o kan grubu antijeniyle uyumsuz lektinler içeren besinler yenildiğinde, o lektinler kan yoluyla organlara (böbrek, karaciğer, beyin, mide, vd.) ulaşır ve organlardaki kan hücrelerini aglütine ederek onları kümeleştirir. Kümeleşmeler, örneğin; bağırsak sendromuna, karaciğerde siroza, böbreklerde kan akışının engellenmesine neden olabilirler. Kan grubuna uyumsuz lektinler nasıl ayırt edilir? Uyumsuz lektinler için basit bir idrar testi olan ‘indikan skalası’ uygulanır. İndikan skalası, vücutta metabolize edilemeyen proteinleri ölçen bir kimyasal testtir.

Lektinlerin kan gruplarına etkilerinden dolayı yenilen besinler insan sağlığında önem kazanır.  Kan gruplarına göre besin yenildiğinde;

• Birçok virüs ve infeksiyonlardan sakınılmış,
• Toksinlerden ve yağlardan kurtularak kilo kaybedilmiş,
• Kanser, kardiyovasküler hastalıklar, karaciğer yetersizliği gibi yaşamı endişelendiren hastalıklardan korunulmuş,
• Hücre yıkımına neden olan faktörlerden sakınılmış, yaşlanma yavaşlatılmış olunur.

Kan grubuna göre besin yenilirse, bağışıklık sisteminin koruyucu fonksiyonları bozulmaz, kan uyumsuz lektinlerden arınmış olur.      

Her kan grubu için besinler; etler, deniz ürünleri, süt ürünleri ve yumurta, yağlar, kuru yemişler, bakliyatlar, unlu ürünler, meyveler, sebzeler, vd. dır. Yaşamımızda besinler bir yelpaze oluşturur, bu yelpaze içinde besinlerin her kan grubu için ayrı özelliği vardır.

Kan gruplarına göre besinler, biyokimyasal metabolizmalarında;
(a) İlaç gibi ‘çok yararlı’ olurlar,
(b) Yararlılıklarında ‘nötr’dürler,
(c) Zehir gibi davrandıklarında ‘sakıncalı’ olurlar.

Kan gruplarının besinlere gösterdiği farklı reaksiyonlar insan sağlığının geleceğini belirler. Bu anlamda, kan grubuna göre beslenmek önem kazanır.

Kaynaklar
1.D’Adamo P.J., Whitney C.: Eat for 4 your type: the individualized diet solution to staying healthy, living longer and achieving your ideal weight. Printed in USA, 1996
2.D’Adamo P.J., Whitney C.: Eat right for your type complete blood type encyclopedia. Printed in USA, 2002  

Doç. Dr. Kural GÜLBAHAR