Boşanma ve Çocuk

 
Boşanmanın çocuk üzerindeki etkileriyle ilgili pek çok yazı yazılmış olmakla birlikte aslında boşanmanın kendisinden çok bu süreçte yaşananların çocuk üzerinde etkileri olduğunu düşünmekteyim. Eşlerin birbirinden sağlıklı bir şekilde ayrılmayı başaramaması, boşanma sürecinde ve sonrasında çatışmaların devam etmesi ve bu çatışmaların çocuğun/çocukların yanında yaşanması, çocukların bir ebeveynin yanında taraf konumuna getirilmeye çalışılması, kendi öfke duyguları sonucu çocuğa anne ya da baba hakkında onu düşman gibi görmesine yol açacak telkinlerde bulunulması, çocuğun bir ebeveynin yanında yaşayıp diğer ebeveyniyle sık ve düzenli şekilde iletişim kuramaması ve daha pek çok etken bu süreçte çocuğun iç dünyasında kaotik bir durum oluşmasına ve yaşadığı şeyleri anlamlandıramamasına yol açabilir.

1980-90 yıllarında boşanmanın çocuk üzerinde olumsuz etkileri olabileceğine dair araştırma sonuçları yayınlanırken artık çocuklarda boşanmadan kaynaklı herhangi bir psikopatoloji ya da duygusal sorun yaşanmadığını hatta tam tersine olumlu gelişmeler bile olduğunu gösteren pek çok çalışma mevcut. Ancak bütün bu bilgiler içinde boşanmanın nasıl yaşandığı ve çocuğa ne şekilde yansıtıldığı da çok önemli. Boşanmadan sonra çocuğun duygusal ve ruhsal gelişimi öncelikle ona bakım veren ebeveyni ile ilişkileri, her türlü ihtiyacının karşılanıp karşılanmaması ve bunun yanı sıra diğer ebeveyni ile de paylaşımları doğrultusunda dengeli gidebilmektedir.

Her şeyden önce çocuğun boşanmadan önceki ev ve okul yaşantısı gibi günlük rutin alışkanlıklarının aynı düzende devam etmesinin sağlanması çocuğu ilk etapta çok rahatlatacak ve ona güven sağlayacaktır. Bunun yanı sıra, bazen kardeşlerin birinin annede birinin ise babada kaldığı olaylar yaşanmakta olup bir ebeveyninden ayrılan çocuğun bir de kardeşinden ayrılmamasına ve her koşulda kardeşlerin bir arada kalmalarına özen gösterilmesi gerekir. Çocuğun halihazırda bir ebeveyninden ayrılması ve belki de ev ve okulla ilgili değişiklik yapmak zorunda kalması söz konusuyken ebeveynlerin çocukla ilgili her konuda işbirliği içinde olmasının onun hayatını ve baş etme mekanizmalarını kolaylaştıracağı göz önünde bulundurulmalıdır. Anne babanın boşanmayla sağlıklı şekilde başa çıkabilmesi aynı şekilde çocuğun da bu durumla başa çıkmasını sağlamaktadır.

Ebeveynlerin bu konuda çocukla ortak şekilde konuşmaları, boşanmalarının kendi aralarındaki bir durum olduğu, çocukla hiçbir ilgisinin olmadığı, yaşantısının ve anne babasıyla ilişkilerinin eskisi gibi devam edeceği, sadece ev hayatında bazı değişiklikler yapmaları gerektiği konusunda açıklama yapmaları da çocuğun iç dünyasındaki karışıklığa iyi gelmektedir. Ancak bu açıklamanın çocuğun yaş ve gelişim dönemine göre onun anlama, algılama ve hazır olma kapasitesine göre yapılmasının önemli olması nedeniyle gerekirse bu süreçte profesyonel bir uzmandan yardım almanın ebeveynlerin kendi hayatlarını da kolaylaştıracağı unutulmamalıdır.

Aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi boşanma sürecinde çocukların zihinlerinde aydınlatılması gereken pek çok soru olabilmektedir. Sizin de benzer bir yaşantınız söz konusu ise ve ne yapacağınıza karar veremiyorsanız bu konuda yardım alarak hem kendinizin hem de çocuğunuzun iç dünyasındaki karışıklığı giderebilir ve sorularınızı aydınlatabilirsiniz:

• Neden boşanıyorsunuz?
• Benim yüzümden mi boşanıyorsunuz?
• Tekrar bir arada yaşayacak mıyız?
• Annemi/babamı ne zamanlar göreceğim?
• Okulumu değiştirecek miyim?
• Arkadaşlarımı görebilecek miyim?