Diş Sıkma ve Gıcırdatmanın Etkileri

Son yıllarda diş sıkma ve gıcırdatma (bruksizm) şikayeti ile hekime başvuran hasta sayısında ciddi artışlar gözlenmektedir.

Özellikle büyük şehirlerde gündelik hayatın ve iş ortamının verdiği stresin etkileri nedeniyle pek çok kişi gün içinde veya uyku esnasında farkında olmadan dişlerini kuvvetle sıkmakta veya gıcırdatmaktadır.

Fizyolojik olmayan bu kuvvetler sonucunda da çene ekleminde,yüz kaslarında ve dişlerde çeşitli ağrılar oluşmaktadır.

Diş sıkma ve gıcırdatmanın ağız ve diş dokularına etkileri şöyle özetlenebilir:

• Dişlerin çiğneyici yüzeylerinde aşınmalar: Dişlerin birbirleri ile sürtünmesi sonucunda oluşan aşınma tüm dişleri kapsayabilirse de özellikle ön dişlerde daha etkilidir.
• Dişlerde kırılma: Dişleri sıkma ve gıcırdatma sonucunda ön dişlerin köşelerinde arka dişlerin çıkıntılı kısımlarında mikro çatlaklar oluşur. Röntgen ile saptanamayan bu çatlaklar zamanla büyüyerek dişlerin kırılmasına neden olur.
• Dişlerde aşırı hassasiyet: Genellikle soğuğa karşı hassasiyet gelişir. Ani diş sızlamaları başlar.
• Diş etlerinde çekilme (özellikle dişlerin boyun bölgelerinde çentik şeklinde aşınmalar): Bu durumun oluşmasına neden olarak ilerleyen yaşa bağlı diş eti çekilmesi ya da aşırı baskı uygulanarak yapılan diş fırçalama gösteriliyorsa da , bruksizm hastalığının dişlerde bu gibi oluşumlara neden olduğu bilinmelidir.
• Dişlerde sallanma: Yıllar süren gıcırdatma sonucu dişler gevşeyerek sallanmaya başlar. Aşırı basınç dişleri saran kemik desteğinin kaybolmasına neden olur. Bu durumu telafi etmek için dişlerin kökleri hizasında ekstra kemik çıkıntıları gelişir.
• Yanak içlerinde tahriş: Özellikle dişleri birbirlerine temas ettikleri kapanış çizgisi hizasında, yanağın iç kısmında çizgi ya da kabartı şeklinde fibröz bir oluşum meydana gelir. Bu oluşum nedeni ile sıklıkla "yanak ısırma" olayı ile karşılaşılır.
• Yüz kaslarında ağrılar: Özellikle şakak ve yanak bölgesindeki kasların aşırı çalışması bu bölgelerde kas ağrısına neden olur.
• Baş ağrısı: Yukarıda belirtilen kas ağrısı zaman zaman baş ağrısı şeklinde kendini gösterir.
• Çene ekleminde tıkırtı sesi ve ağrılar: Çene eklemine aşırı yüklenilme nedeni ile eklemde ağrı, çıtırtı ve kenetlenme olabilmektedir.
• Boyun ve omuz bölgesinde ağrılar: Tüm kasların aşırı kasılması sonucu ense bölgesi ve omuza vuran ağrılar gelişebilmektedir.

Bu belirtiler diş gıcırdatmasının hemen başlangıcından itibaren ortaya çıkmaz. Olayın şiddetine ve süresine göre bazen yıllar sonra görülebilmektedir. Çoğunlukla belirtilerin tümü birden olmayabilir. Bazen çok az belirti gösterebilir.

Tedavi için önerilen uygulamalar ise genellikle diş sıkma- gıcırdatmanın ağız ve diş dokularına verdiği zararları önlemeye yöneliktir. Diş hekimi tarafından uygulanan, uyku sırasında dişlerin birbirleri ile temasını engellemek amacı ile alt ve üst çene dişlerinin arasına yerleştirilerek kullanılan "gece koruyucuları" (gece plağı), diş gıcırdatması semptomatik tedavisinde kullanılan en önemli araçtır.

Ancak gece koruyucuları çoğunlukla tek başlarına yeterli olamayabilmektedir.Bu nedenle hastalığın sergilediği tabloya göre gece koruyucularının yanında bazı ek tedavilerinde uygulanması gerekmektedir:

• Stres terapisi,
• Rahat uyumayı sağlayıcı önlemler,
• Kas gevşetici ilaç uygulaması,
• Hatalı yapılmış diş dolgusu ve kaplamaların yenilenmesi,
• Eksik olan dişlerin yerine koyulabilmesi için protez uygulamaları.

Sabahları uyandığında çene ekleminde ve yüz kaslarında ağrı hisseden veya sebebi bulunamayan baş bölgesi ve diş ağrısı yaşayan kişilerin bruksizm açısından bir diş hekimi tarafından değerlendirilmeleri ve gecikmeden ağız ve diş dokularını korumaya yönelik bireye özel, en uygun önlemleri hekimin yönlendirmesi ile almaları gerekmektedir.