Eyvah! Yeni Kardeş Geliyor

Sevgili Anne Babalar,

Çocukların yaşına göre yeni kardeşe alışması ve onu kabullenmesi farklılık gösterebilir. Yine çocuğun yaşına göre ailenin çocuğu yeni kardeşin gelişine hazırlaması ve bu süreci daha az sancılı geçirmesi için yapacakları davranışlar da değişiklik gösterecektir. En sağlıklı önerileri çocuğunuzun yaşını, gelişim özelliklerini ve ailenizin yapısını göz önünde bulundurularak bir uzman verebilir. Bu nedenle doğum öncesi ve doğum sonrası süreçte bir Pedagogdan yardım almalısınız.

Şimdi yeni bir kardeş gelmeden önce ve sonra anne babalar neler yapabilir birkaç genel öneride bulunmak istiyorum.

Yeni kardeşin doğumu öncesi çocuğunuzu bu sürece hazırlayın.
Çocuğunuzun yaşı küçükse doğum öncesi bunu anlaması biraz daha zor olabilir çünkü bu yaşta çocukların soyut düşünme yetenekleri gelişmemiştir. Bu nedenle küçük çocuklarda doğum sonrası süreçte ailenin davranışları daha önemli olur. Küçük yaştaki çocuklarda bunu hikaye anlatarak açıklayabilirsiniz. Hikâyelerin içeriği aile sevgisi, kardeş sevgisi, yeni bir kardeşin gelişi olabilir. Bu hikayelerde yeni bir kardeşin gelişinin çok güzel bir şey olduğu mesajını verin ve hikayenin konusuna verdiği tepkiye göre sorular sorarak hikayedeki çocukla empati kurmasını ve kardeşini sevmesini öğretin. Kardeşi olan çocuk hikâyede bir kahraman olacaktır ve o da kendini kardeşi olacağı için bir kahraman gibi hissedecektir.

Bu hikâyede yeni bir kardeş gelince hayatında onun hoşuna gidecek değişikliklerden bahsedin. Mesela; kardeşin olunca evde canın sıkılmayacak ve o biraz büyünce onunla oynayabileceksin. Bütün mesele kardeşin gelişinin onun için iyi bir şey olduğu mesajını verebilmeniz. Doğum zamanına 2 hafta kala, çocuğunuzun yaşına göre yeni bir kardeşin gelişini biyolojik olarak açıklayan; doğum sonrası bebeğin ne büyüklükte olacağını, bakım ihtiyaçlarını ve kardeşine yardım eden çocuğu anlatan bir hikâye kitabını bulmanız ya da bir uzmandan yardım alarak resimlemeniz gerekebilir. Bu, bebeğin doğumunu, kardeşinin ne büyüklükte olabileceğini, neler yapabileceğini öğrenmesine ve böylece çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlar. Bu hikâyeleri anlatırken, çocuk, resimlere bakarken mutlaka kendisinden bir şey katın. Mesela, hikâyede anne bebeğin bezini değiştiriyor, diğer kardeşi ise ıslak mendili annesine vermek, kardeşine yardım etmek için tutuyordur. Bu resme bakarken, “ sen de kardeşine böyle yardım edebilirsin ...” gibi sözlerle yeni bir sorumluluk alacağını ve kardeşine yardım ettiği için onla gurur duyacağınız mesajını verebilirsiniz.
Eğer çocuğun yaşı büyükse hikâye yerine; kardeş gelince neler olacak, o kardeşi için neler yapabilir bunu uygun dille anlatabilirsiniz.

Yaşı küçük olsun büyük olsun kardeş için yapılan hazırlıklarda onun da fikrini alın. Mesela kardeşinin odasını hangi renk boyayalım, hangi mobilyayı alalım gibi konularda fikrini sorun. Kardeşi için bir şey alırken mutlaka onun için de bir hediye alın.

Doğum ve yeni kardeşi ilk görüş
Doğum anında çocuğun babasıyla hastaneye gitmesinde bir sakınca yoktur ama akrabalarınız ve arkadaşlarınız ziyaretinize geldiğinde sürekli bebek konuşulacak ve ilgi bebekte olacaktır. Buda çocuğun kendini kötü hissetmesine yol açar. Arkadaş ve akrabalarınızın konuşmalarını kontrol edemezsiniz ve orda düşüncesizce söylenen bir söz çocuğun kalbini kırabilir. “ Artık sen eskidin yeni bebek geldi…” gibi bir söz sizin hazırlık çalışmalarınızı alt üst edebilir. Bu nedenle hastaneye geldiğinde o odayken kimseyi kabul etmeyin ve sadece anne, baba, çocuk ve yeni kardeş baş başa kalsın. O anda bebek ise kimsenin kucağında olmasın kendi yatağında yatsın. Çocuk ise anne ya da babanın kucağında olsun ve çocuk bebekle ilgili soru sormadıkça bebeği görmemezlikten gelin. Önce çocuk bebeğin varlığına alışmalı. Onunla aynı oda da olmak yeterince zorken bir de sizin bebeği kabullenmesi için çabalamanız ve onun hakkında konuşmanız durumu zorlaştırır. Bebeği gördükten sonra çocuk hastanede fazla kalmamalı ve babası ya da oyun ablasıyla sevdiği yerlere gitmesi ve oyun oynaması onu rahatlatabilir. Akşam anne eve dönemiyorsa bu uygun dille açıklanmalı.

Anne eve dönünce gelen ziyaretçilerin bebeği fark ettirmeden görmesi ve sevmesi gerekir. Sanki bebeği görmeye değil, çocuğu görmeye gelmiş gibi bir hava estirilmeli.

Kardeşin doğumunda ilgiyi ona verin ve çok dikkatli davranın
Kardeşi doğunca onu tebrik etmek için yakın akrabalarınız ona hediye alabilir. “Tebrik ederim seni bir kardeşin olmuş, herkes kardeş sahibi olmak ister, sen çok güzel bir hediyeyi hak ettin kardeşin olduğu için ...” gibi sözlerle hediyeyi verebilirsiniz. Bu çocuğa yeni kardeşin gelişinin çok güzel bir şey olduğu mesajını verir ve bu ilk günleri hediye alarak daha rahat geçirmesini sağlar.

İlk günler o yokken bebeği sevin ve onun yanında bebekle fazla ilgili olmayın
Burada kardeş gelince bütün ilginin yeni doğan bebek yerine çocuğa yönelmesi çok önemli. Akrabalarınız sizi tebrik etmeye gelince bebeği onun yanında sevmesin, o odadayken oranın kahramanı bebek değil, çocuk olsun. Odadan çıkınca bebeğe sevginizi gösterebilirsiniz. En az üç hafta böyle dikkatli davranmalısınız.

Doğumdan sonra çocuğun ilgisiz kalmasını önlemek için program yapın
Doğum anı ve sonrası ilk haftalar annenin yanında bir yardımcı olmalı. Bu yardımcı baba, teyze, hala, arkadaş, ya da oyun ablası olabilir ve anne bebekle ilgilenirken, oyun ablası da çocukla birebir ilgilenip dikkatini başka yerlere vererek, çocuğun yeni bir kardeşin varlığına alışmasını kolaylaştırabilir. Doğumdan sonra anne bitkin olacaktır ve bebek bakıma muhtaç olduğu için çocukla ilgilenemeyecektir. Bu da çocuğa artık seni sevmiyoruz, seninle ilgilenmiyoruz sen bizim için daha az önemlisinin mesajını verir. Bu nedenle anne bebeğin bakımını yaparken, baba çocuğa özel ilgi göstermeli ve onu sevdiği yerlere götürmelidir. Babanın zamanı yoksa hala teyze ya da oyun ablası, çocuğun ilgisiz kalmasını önleyebilir. Anne ise bebek uyurken, onunla zaman geçirmeli, kucağına almalı, sevmeli, onu ne kadar çok sevdiğini sözlü ve davranışlarıyla göstermelidir.

Hayatındaki değişiklikleri en aza indirin
Bu süreçte en önemli şey çocuğun bebekten önce sahip olduğu ilgiyi ve sevgiyi kaybetmemesidir. Bebek doğmadan önce neler yapıyorsanız aynı şeyleri devam ettirin. Eğer her gece anne çocuğu hikâye okuyarak uyutuyorsa yine aynısını yapmalıdır. Kardeş kıskançlığının nedeni ilginin bölünmesi ve hayatında alışkan olduğu rutinlerin yapılamamasıdır.

Doğumdan sonraki günlerde çocuğun kardeşine yardım etmesi için fırsatlar yaratın
Öncelikle bebeğin özelliklerinden bahsedin. Geçmişte onunda böyle bir bebek olduğunu, neler yapabildiğini, neler yapamadığından bahsedin ve ona bebeklik resimlerini gösterin. Küçük bebeklerin bakıma muhtaç olduğunu, konuşamadığını, isteklerini ağlayarak gösterdiğini anlatın. Bakıma muhtaç olduğu için bakımında onun da yardım edebileceğini söyleyin. Örneğin bebek uyanmış mı bir bakar mısın?” gibi onun yapabileceği basit görevler verin sonra ise bu görevi yaptığı için onu takdir edin ve gurur duymasını sağlayın.

Anne baba olarak eskisi gibi beraber zaman geçirin
Bebek uyurken ve biri ona bakarken, evin dışında beraber zaman geçirin. Bu yeni kardeşinde olsa biz seni aynı derecede seviyoruz mesajı verir.

Davranışlarında çok olumsuz değişiklikler hissediyorsanız uzmandan yardım alın
Yeni bir kardeşin gelişi özellikle küçük yaşta bir çocuk için hiç de kolay bir şey değil. Anne baba ilgisi bölünüyor, hayatında büyük değişiklikler oluyor. Bunlara alışması, kabullenmesi zaman alacaktır. Kardeş kıskançlığı aşırı olmadığı sürece normaldir. Anne baba olarak da siz ölçülü davranıyorsanız bu süreci daha yumuşak geçirecektir. Fakat bazen anne baba farkında olmadan yaptıkları çocukta birikebiliyor ya da ne yaparsanız yapın çocuğun kendi duygusal özelliklerinden dolayı çocuk yeni kardeşi kabullenemiyor ve bazı davranış bozuklukları ortaya çıkabiliyor. Bu durumda bir Pedagogdan yardım almanız faydalı olacaktır.
Anne baba olarak kendinizi yeni bir bebek dünyaya geldiği için kızım/oğlum kendini kötü hissedecek diye üzmeyin. Doğumdan sonraki ilk haftalar ve aylardan sonra her şey yoluna girecek ve çocuğunuz, kardeşi olduğu için mutlu olacaktır. Bu süreçte güçlü olmanız önceden bir program hazırlamanız ve bir Pedagogdan yardım almanız hem sizin hem de çocuğunuzun psikolojisi açısından çok faydalı olacaktır.

Yeni kardeşin sizin ve çocuğunuzun hayatına mutluluklar getirmesi dileğiyle,

Pedagog Sevil Gümüş

Kurucu, Aile ve Çocuk Danışmanı
Parenting Skills & Counseling (PSC)
Adres: Çam Sok. N0: 30/1 Emirgan İstanbul
GSM: 0545 788 81 52