miyom(myom) belirtileri miyom tanısı ve tedavisi

MİYOM(MYOM) NEDİR?

Miyoma Uteri ve Fibromyoma rahimin kendisinin veya damarlarının düz kaslarından veya içindeki bağ dokusundan, gelişen iyi huylu bir tümördür. Doğurganlık çağındaki kadınların yaklaşık 2/5’inde ve en çok 40 ve 50’li yaş gruplarındaki kadınlarda izlenmektedir. İnfertilite (çocuk istemi) olan kadınlarda miyom bulunması tedavi yaklaşımlarında önem arz eden bir haldir.

Risk faktörleri nelerdir ?

Miyomların oluşması için çeşitli risk faktörleri araştırılmıştır. En önemli risk faktörleri; hiç doğum yapmamış olmak, yumurtlamanın olmamasına bağlı olarak gelişen karşılanmamış östrojen yapımı, şişmanlık ve ırktır. İdeal vücut ağırlığının üzerindeki her 10 kilogram için risk %10 artmaktadır. Beyaz kadınlarda siyah ırka göre yaklaşık 4 kat daha sık görülmektedir. Miyomu olan hastalarda genellikle ailenin diğer kadınlarında da miyom vardır.

Miyom nedenleri nelerdir ?

Miyom gelişimini başlatan faktörler henüz tam olarak bilinmemektedir. Miyom gelişimi ile hormonların aşırı uyarımına bağlı gelişirler. Miyom gelişimi kadın yaşamının değişik dönemlerinde farklı karakterler gösterirler. Bu özelikler şunlardır;
Ergenlik öncesi miyom gelişimi çok nadirdir.
En sık rastlandığı dönem yumurtlamanın bozulduğu, östrojen üretiminin karşılanmadığı menopoz öncesi 40’lı yaşlardır.
Menopozdan sonra miyomların büyümeleri genellikle durur veya geriler.
Miyomlara östrojen fazlalığına bağlı olarak gelişen diğer hastalıklar yani yumurtlama bozuklukları,  hiperplazi (rahim iç duvarının kalınlaşması) ve polipler eşlik edebilir.
Miyomlar gebelikte östrojen yüksekliğinden dolayı hızlı büyürler.
Kadınlık hormonlarını baskılayan ve adeta menopoza benzer durum yaratan ilaçlar miyomları küçültür.


Miyom çeşitleri nelerdir?

Miyomlar  rahmin değişik bölgelerinde bulunabilir. Rahmi tamamen büyüten miyomlar olduğu gibi, rahim boşluğuna uzanan miyomlar (submüköz myom), rahim duvarı dışına uzanan miyomlar (subseröz miyom) ve hem rahim duvarını kalınlaştıran hem de rahim boşluğuna doğru uzanan miyomlar (intramural miyom) gelişebilir. Bazı hastalarda tek bir miyom mevcutken bazılarında çok sayıda miyom görülebilir. Miyomlar çok büyük çaplara ulaşabilir ve bazı durumlarda göbeğe kadar uzanan büyüklükte bir ur oluşturacak kadar büyürler.

Rahim boşluğuna doğru gelişen miyomlar rahim yüzeyini arttırdıkları ve düzensiz rahim duvarı dökülmelerine yol açtıkları için adet (regl) kanamalarının artması, uzaması veya düzensiz kanamalar olması şeklinde belirti verebilirler. Miyomların hızlı büyümesi durumunda miyomların damarları ile beslenmesi bozulur ve miyomlarda dejeneratif değişiklikler ortaya çıkar. Bu dejeneratif değişiklikler kendini özellikle ağrı ile ortaya çıkarır. Bazı miyomlar rahim duvarına ince bir sap ile bağlıdırlar ve bu sapın kendi etrafında dönmesi (torsiyon) nedeniyle beslenmeleri bozulur ve ağrı şikayeti ve hatta daha ileri hallerde acil hastaneye başvurmayı gerektirecek belirtiler verebilirler.
Rahim boşluğundan gelişen bazı miyomlar ise rahim ağzını geçerek vajene doğru uzanırlar (vajene doğmuş miyom).

Miyomlarda görülen belirti ve şikayetler nelerdir ?

Normal kadın doğum muayenesinde miyom tespit edilen hastaların hemen endişelenmeleri ve korkulara kapılmaları gereksizdir. Kadınlarda oldukça sık görülen miyomlar her zaman bir belirti vermeyebilir. Miyomu olan kadınların sadece %20-30’unda miyoma bağlı şikayetler ortaya çıkar. Bu nedenle tüm miyomların tedavi edilmesi gerekmemektedir, miyomların çoğunda düzenli aralıklarla 6-12 ayda bir kadın doğum kontrollerinin yapılması yeterlidir.

Miyom tanısı

Miyom tanısı muayene ve ultrason ile konulur.

Miyom tedavisi nasıl yapılır ?

Miyomların klasik tedavisi cerrahi olarak çıkarılmalarıdır. Ancak bu klasik tanım son zamanlarda (miyoma bağlanan ve tıbbi yolla ilaç ve diğer ameliyat dışında kalan yöntemlerle düzeltilemeyen) yakınması olmayan hastaların ameliyat edilmemesi şeklinde özetlenmektedir.
Klasik olarak aşağıdaki durumlarda miyomların tedavisi gerekmektedir:
Miyoma bağlı olarak kanama, ağrı veya mesane (idrar torbası) veya makata baskı olması
Menopoza girilmesine rağmen miyomda büyüme
İdrar yollarına baskı ve idrar akışında güçlük ortaya çıkması
Miyomun kendi sapı etrafında dönmesi (torsiyon)
Miyomda bozulmaya bağlı(dejeneratif)değişiklikler ile ortaya çıkan akut karın tablosu (bulantı,kusma, karında hassasiyet, gaz çıkarmada güçlük)
Rahim ağzından vajene uzanan miyom (vajene doğmuş miyom)
Miyomun rahmi üç aylık ebelik büyüklüğünden daha fazla büyütmesi
Çocuk olmasına miyomun engel olduğu durumlar

Gebelik ve Miyom

Gebeliklerin %3’ünde gebelikle birlikte miyom da tespit edildiği bildirilmektedir. Gebelikle birlikte miyom bulunduğu hallerde miyomun büyüklüğü ve rahimde yerleşmiş olduğu yere bağlı olarak düşükler, erken doğum, eşin (plasenta) erken ayrılması, doğum sonu kanama gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Miyoma bağlı kanamalar uzun sürerse kansızlığa yol açabilir.
Birçok miyomlu kadının hastaneye geliş nedeni uzamış, artmış veya düzensizleşmiş adet kanamaları ve kansızlıktır. Çocuğu olmayan hastalarda da miyomlar büyüklüğü ve yerleşim yerine göre (bazı araştırma sonuçlarına göre rahmin herhangi bir yerindeki herhangi büyüklükteki tüm miyomlar) çocuk olmasını güçleştiren bir neden olarak karşımıza çıkabilir.

Miyom Tedavisi

Miyomların tedavisi cerrahidir. Miyom cerrahi tedavisi öncesinde kadınlık hormonların baskılayıp adeta bir menopoz yaratarak miyom çapında küçülmeye neden olan bazı hormonal ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçların miyomları küçültücü etkisi geçicidir, bu ilaçlar bırakıldıktan bir kaç ay sonra miyomlar eski çaplarına dönerler.
Bu nedenle bu ilaçlar ancak cerrahi girişim öncesi bu cerrahi girişimi kolaylaştıracaksa verilebilir. Bu ilaçların menopoza ve menopozun getirdiği sorunlara (ateş basması, uykusuzluk, haznede kuruluk, kemiklerde zayıflama ve benzeri etkiler) yol açmaları nedeni ile sürekli kullanımı mümkün değildir.

Doğurganlığın korunmak istendiği hastalarda büyük bir çoğunlukla rahim korunarak sadece miyom çıkarılabilir (miyomektomi). Bu işlem miyomun yeri, büyüklüğü ve hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak açık ameliyat veya endoskopik yöntemler (laparoskopi) kullanılarak gerçekleştirilebilir. Çocuk olmaması nedeni ile miyomlara cerrahi işlem uygulanılacak kişilerde cerrahinin getireceği yarar ile oluşturacağı yan etkiler iyice tartışılmalı ve ameliyata ona göre karar verilmelidir.
Bu nedenle miyomu olan ve çocuk isteyen hastalarda ameliyat öncesi tetkikler titizlikle yapılmalı (ultrasonografi, ilaçlı rahim filmi-HSG) ve ameliyatın yarar getireceği durumlarda cerrahi girişime karar verilmelidir.
Doğurganlık çağını geçmiş veya daha fazla çocuk istemeyen hastalarda ve rahmin korunmasının mümkün olamayacağı ileri derecede büyük miyomlarda rahmin tümüyle alınması gerekebilir. Bu işlem açık ameliyat şeklinde veya uygun vakalar kapalı ameliyat (laparoskopi- endoskopi) ile gerçekleştirilir. Ameliyat öncesi hastaya miyomların yerleri,  rahmin büyüklüğü, ameliyat şekli, ameliyat sonrası görülebilecek durumlar ve ameliyat sonucu gelişebilecek olası durumlar gayet ayrıntılı bir şekilde açıklanmalıdır.

Rahmi alınan kadınlar eğer doğurganlık yaşlarında ise ve yumurtalıklarında herhangi bir anormallik yoksa yumurtalıklar ameliyat sırasında alınmaz ve bu hastalarda ameliyat sonrası menopoz belirtileri ortaya çıkmaz. Hastalara ameliyat sonrasında da yapılan ameliyat ve ameliyat sonrası nasıl bir takip planlandığı ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. Rahmin alınması ameliyatı (histerektomi) sadece doğurganlığı sonlandıran bir işlemdir, hastanın cinsel yaşamını sürdürmesine engel olmaz.
Miyomu kadın doğum muayenesi sırasında tespit edilen herhangi bir şikayeti olmayan ve doktorları tarafından herhangi bir tedavi önerilmeyen hastaların endişelenmesine gerek yoktur. Bu hastaların aslında tüm kadınların da uygulaması gerektiği gibi 6-12 ay aralıklarla düzenli bir şekilde kadın doğum muayenelerini yaptırmaları gerekmektedir.
Hastaların çoğunda miyomların zaman içerisinde kötü bir hastalığa dönüşeceğine dair korkular vardır. Miyomlarda kanser gelişimi (leomyosarkom) oldukça düşük (1000’de 1-3 civarında) bir ihtimaldir, bu nedenle tüm miyomların ameliyatla alınmasına gerek yoktur. Kadınlarda oldukça sık görülen bir hastalık olması nedeni ile kadınların miyomlarla ilgili belirtilere dikkat etmeleri ve düzenli kontrolleri gereklidir.

Miyom belirtileri:

-Düzensiz veya aşırı kanama ve buna bağlı anemi
-Karında kitle varlığı
-Ağrı ve komşu organ rahatsızlıkları ( idrar torbası ve kalın bağırsak alışkanlıklarının değişmesi,sık idrar ,idrar zorluğu, idrar kaçırma kabızlık vb)
-İnfertilite(kısırlık), tekrarlayan gebelik kaybı gibi doğurganlığın etkilendiği durumlar
-Miyomun yapısal değişikliği(dejenere olmasına) bağlı ani kasık ağrısı vb yakınmalarıdır.

Miyomun Tedavi Seçenekleri

Miyomda tedavi mutlaka kişiselleştirilmelidir. Kişinin yaşı,doğurganlık düzeyi,hormonal düzeyi,şikayetleri tedavi planlamasında göz önüne alınır.
Cerrahi tedavi açık yada endoskopik (Laparoskopi ve Histeroskopi) yöntemler ile olur.
Amelitala  miyom ya rahim ile beraber çıkarılabilir (TAH veya LAVH) yada sadece miyom çıkarılabilir(Myomektomi)
İlaçla Tedavi geçici küçülme yapar. Genelde ameliyat öncesi büyük miyomlarda kanlanma ve volümü küçültme amacıyla kullanılabilir.
Diğer: Bu yöntemlerden bir kısmı araştırma aşmasında olup gelecekte daha sık ve kolay uygulanabilecekleri düşünülmektedir;
Miyom damarlarının tıkanarak veya yakılarak miyomun küçültülmesi veya şikayetlerin düzeltilmesi  (selektif uteri arter embolizasyonu)
Endoskopik yöntemlerle miyom içine girilerek elektrik akımı ile yakarak (elektromyolizis) veya dondurularak (kriomyolizis) miyomun yok edilmesi.