Zayıflama İlaçları

-Kişiye özel zayıflama programlarında zayıflama ilaçlarının etkisi nedir?

Kişiye özel zayıflama programlarında belirli tedavi basamakları vardır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, ilk tedavi basamağını sağlıklı diyet programı ve kişiye özel egzersiz programı oluşturur. Diyet ve egzersiz programı tedavisine yanıt vermeyen kişilerde doktor kontrolünde zayıflama ilacı kullanılabilir. Zayıflama ilaçlarına da yanıt vermeyen vakalarda cerrahi müdahale son basamak tedaviyi oluşturur.

Zayıflama ilaçları içerdikleri etken maddelere göre, vücutta farklı cevaplar oluşturarak zayıflama sağlar. Diyet yapmakta güçlük çeken veya herhangi bir nedenle diyet tedavisine yanıt vermeyen kişilerde zayıflama ilacı tedavisi uygun görülebilir. Zayıflama ilaçlarının bazıları vücutta besin emilimini azaltarak kimi de iştah mekanizmalarını bastırarak zayıflama sağlar. Reçetesiz satın alınabilen ilaçlar da dahil zayıflama ilaçları kesinlikle bir doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Türkiye’de son günlere kadar ruhsatlı olan iki zayıflama ilacı vardı. Bunlardan birinin etken maddesi, beyinde tokluk hissi yaratarak kişinin günlük besin alımını yaklaşık %20 oranına azaltan sibutramindi. Fakat yakın zamanda bu ilaç kalp krizi riskini arttırdığı düşünüldüğünden ötürü piyasadan toplatıldı. Diğerinin etken maddesi ise orlistat. Orlistat, barsaklardan besinlerin, özellikle de yağların emilmesini engelleyerek atılmasını sağlıyor. Yani yağlar vücutta depolanamadan direk barsaklar yolu ile atılıyor. Bu etken maddeli ilaç kullanılırken de doktor kontrolü şart. Ayrıca orlistat içeren ilaçları kullanırken düşük yağ oranlı diyet uygulanması gerekiyor, yoksa kullananlar sürekli ishal oluyor. Bu nedenle orlistat kullanan kişilerin diyetisyen gözetiminde diyet yapması uygun. Orlistat içeren ilaçların doktor kontrolü olmaksızın kullanılması, yağda eriyen A, D, E, K vitaminlerinin yetersizliğine ve buna bağlı sağlık sorunlarına, ayrıca ishale bağlı vücuttan aşırı su ve mineral kaybına neden olabilir. Son günlerde ülkemize de yakında geleceği söylenen diğer bir zayıflama ilacının da etken maddesi orlistattır. Bunların dışında neredeyse her yerde satışı gerçekleşen, internet üzerinden bile satın alınan zayıflama sağladığı söylenen hiçbir tür bitki, bitkisel destek, diyet desteği ve bitkisel hap “zayıflama ilacı” değildir. Fakat kişiler unutmamalı ki, yanlış kullanımda insanların sağlığına sadece ilaçlar zarar vermez ve bitkisel destekler ve ilaçlar için unutulmaması gereken “İlaçla zehir arasındaki tek fark dozdur.”

Zayıflama ilaçları içerdikleri etken maddelere göre, beyindeki iştah mekanizmasını baskılayarak veya besinlerin barsaklardan emilmeden atılmasına neden olarak zayıflamayı sağlar. İştah mekanizmasını baskılayan ilaçları kullanan kişilerin, iştahları azalır ve ağızlarında oluşan kuruluğun da etkisi ile günlük tükettikleri besin miktarı azalır, buna bağlı olarak kilo kaybı gerçekleşir. Barsaklardan yağların emilimini engelleyenler ise besinlerden barsağa ulaşan yağlara bağlanır ve vücuttan hızla atılmasını sağlar. Yani piyasadaki ruhsatlı zayıflama ilaçlarının etkisi beyin veya barsak üzerine olup yan etkileri diğer vücut sistemlerini de etkiler.

Zayıflama ilaçlarının vücut üzerinde herhangi bir olumlu etkisi yoktur. Sadece obezite tedavisinde doktor kontrolünde kullanılması önerilmektedir. Zayıflama ilacı kullananların belirli periyotlarda kan tetkiki yaptırması ve doktor muayenesinden geçmesi gerekir. Ağır obezlerde zayıflama sürecine destek olmak dışında bir olumlu etkisi yoktur. Kısacası 3-5 kg. fazlası olanların kullanabileceği ilaçlar değillerdir.

Zayıflama ilaçlarının kullanım sürelerini ve günlük ilaç dozlarını doktor, hastanın durumunu değerlendirerek belirler. Orlistat türevli ilaçlar genellikle ana öğünlerle birlikte bir kapsül olarak kullanılır fakat kullanım dozları öğünlerde alınan yemek ve yağ miktarına paralel olarak değişiklik gösterebilir. Sibutramin etken maddeli ilaç da yasaklanmadan önce genelde sabah aç karnına, bir tablet olarak kullanılıyordu.

Zayıflama ilaçlarının içerdikleri etken maddeye göre oluşturdukları yan etkiler de farklılık göstermektedir. Orlistat türevli ilaçların yan etkileri genelde sindirim sistemi üzerinedir. İshal, karın şişliği, karın ağrısı, barsaklarda ağrı, yağlı dışkı, dışkı kaçırma gibi sorunlar gözlenebilir. Düşük yağlı beslenme programı ile bu yan etkiler azaltılabilir. Bunun dışında idrar yolu enfeksiyonları gibi bazı tür enfeksiyonlara karşı duyarlılık artabilir. Piyasadan toplatılan ve etken maddesi sibutramin olan ilacın ise yan etkilerinin başında kan basıncının (tansiyonun) yükselmesi, kalp atım hızında artış veya düzensizlik, kabızlık, ağız kuruluğu, sıcak basması, uykusuzluk gelmekteydi. Yapılan son araştırmalar sonucunda kalp krizi riskini arttırdığı belirlenmiş ve çeşitli Avrupa ülkeleri ve Türkiye’de piyasadan kaldırılmıştır.

Zayıflama ilaçlarının çocuklar, gençler ve yaşlılar üzerindeki etkileri bilinmemektedir. O nedenle bu grupların kesinlikle zayıflama ilacı kullanmaması gerekir. Gebe ve emzikliler de zayıflama ilacı kullanmaması gereken diğer duyarlı gruptur. Bunların dışında zayıflama ilaçlarının olası yan etkilerinden ötürü karaciğer ve böbrek hastaları tarafından kullanılması uygun değildir. Orlistat içeriği olan zayıflama ilaçlarının kronik malabsorpsiyon (emilim bozuklukları) hastaları ve kolestazı olanlar tarafından kullanılmaması gerekir. Sibutramin içeren ilaçların ise kalp-damar hastaları, anoreksiya ve bulimia geçmişi olanlar ve hipertansiyonu olanlar tarafından kullanılması uygun değildir.

Zayıflama ilaçlarının her ne sebeple olursa olsun “doktor” kontrolü olmadan kullanımı yanlış kullanımdır. Zayıflama ilaçlarının yanlış kullanımı, vücutta birçok hasara neden olur. Sindirim ve dolaşım sisteminin bozulmasına bağlı olarak birçok sağlık sorunu ortaya çıkabilir. Ani kalp krizi ve ani inme de gözlenebilir.

Bilim, gelişen ve geliştikçe değişen bir alan. Her gün dünyada ilaçlarda dahil olmak üzere sağlık konularında yüzlerce araştırma yapılıyor ve yüzlerce araştırmanın sonuçları açıklanıyor. Bu araştırma sonuçlarına göre Dünya’da ve Türkiye’deki sağlık otoriteleri sağlığı korumak ve geliştirmek amacı ile yeni kararlar alıyorlar. Bu nedenle ilaçlar ile ilgili izinler verilip sonra yasaklama söz konusu olabiliyor. Kişilerin kendi sağlıklarını korumaları için çıkan her yeni ilaca, mucize olduğu söylenen her besine ve besin desteğine hemen güvenmemeleri ve kullanmamaları bir önlem olabilir. Her alanda olduğu gibi sağlık alanında yapılan araştırmalar devam ettikçe ve açıklandıkça insan sağlığının, ilaçların ve besinlerin bilinmeyen yönleri ortaya çıkmaya devam edecek.

Çok fazla bitkisel içerikli ürünün ülkemize giriş yaptığını düşünüyorum. Bu tür ürünlerin tamamen bitkisel olduğu söylense de, birkaç ay öncesinde bitkisel olduğu iddia edilen bir üründe yüksek miktarda sibutramin olduğu saptandı, ne yazık ki bu ürüne bağlı ölümler gerçekleşti ve ürün Türkiye’de yasaklandı. Zayıflama sektörü, tam bir pasta ve üzerinde en çok rant olan çalışma alanlarından biri. Bu nedenle bu sektördeki bazı kişi ve kuruluşların insanların iyi duygularını ve güvenlerini sömürdüğünü düşünüyorum. Bir de bu tür ürünlerin internet üzerinden satışı bence toplum sağlığı açısından son derece riskli bir durum ve yasal yaptırım ile durdurulması gerekiyor. Toplumumuzda “sağlıklı yaşama” bilinci oturdukça bu tür ürünlere olan taleplerin de azalacağını düşünüyorum. Yalnız bu konuda biz sağlık çalışanlarına ve medyaya büyük ödevler düşüyor. Tabi ki işini çok iyi ve etik yapan kişiler ve kurumlar da var. Fakat bilgi kirliliği nedeniyle bu kişi ve kurumlarda olumsuz etkileniyor. Benim kişilere tavsiyem, her yeni çıkan ürünü “mucize” olarak görüp kullanmamaları. Zayıflama konusunda mucize bir ilaç veya besin yok, olmayacak da, bunu kabul edip sağlıklı yaşam tarzı benimsemeleri gerekli.