Yaz Sıcakları için Kırmızıdan Gelen Sağlık

Yaz sıcağında en lezzetli serinleme yollarından biri şüphesiz karpuz yemektir. Ya da hoş bir piknik, tatlı ve sulu bir karpuzla mükemmelleşir. Latince ismi Citrullus Vulgaris olan karpuz kabakgillerdendir. Anayurdu Afrika'nın tropikal bölgeleridir. Mısır' daki antik kalıntılardaki duvar resimlerinde karpuz resmedilmiştir. Daha sonra ticari gemilerle Akdeniz ülkelerine yayılmıştır.

Bugün dünyada yaklaşık 500 çeşit karpuz yetişmektedir. Bunlar kabuğunun, çekirdeklerinin biçimine, rengine ve ağırlığına göre farklılık gösterir. Karpuz mayıs ve eylül aylarında ancak özellikle temmuz ortasından ağustos sonuna kadar bol miktarda bulunur.

İçerdiği A vitamini aktivitesi gösteren karotenler sayesinde, kansere karşı koruyucu olmasının yanında bağışıklık sisteminin daha iyi çalışabilmesini sağladığı için birçok hastalığa karşı koruyucu özellikler gösterebilmektedir.
Yapılan birçok çalışma, diyette potasyumun arttırılması (aynı zamanda tuz tüketimin azaltılması) ile kan basıncında fark edilir derecede azalmalar olduğunu göstermiştir. Sekiz yıl süre ile izlenmiş 40 ile 75 yaş arasındaki 43738 Amerikalı erkek de yapılan uzun süreli bir çalışmada, diyetteki potasyum miktarının artması ile hipertansiyonla yakından alakalı olan felç riskinin azaltılabileceğini kanıtlanmıştır (Ascherio A ve ark, 1998). Felç riskini arttıran birinci faktörün hipertansiyon (kan basıncında yükseklik) olduğu göz önüne alınırsa günlük potasyum tüketimindeki artış damarlardaki basıncı düşürdüğü için felç riski azabilmektedir. İki üç parmak kalınlığında kesilmiş bir dilim karpuz (200 gram kadar) yetişkinler için tavsiye edilen potasyum miktarını (200 mg) karşılamaktadır.

Potasyum, aynı zamanda böbreklerin daha iyi çalışmasını sağladığı için; böbrekler tarafından vücuttan sodyumun atılmasını hızlandırır. Fazla sodyumun vücuttan atılması sonucunda da kan basıncı dengelenir, kalp işlevleri düzenlenir ve kalp krizi riski azaltılabilir.

İçerdiği laykopen bileşiği ile karpuz, vücudu kansere karşı iyi koruduğu bilinen birçok vitaminden (A ve E vitamini) 2 ile 10 kat daha fazla koruyabilmektedir. Kansere yol açan en büyük sebeplerden biri, doku ve organların dışardan alınan veya vücut tarafından üretilmiş zararlı maddeler tarafından hasarlanmasıdır. Laykopen bileşiği ise antioksidan özelliği sayesinde, serbest radikaller denilen toksin özelliğindeki maddelerin sağlıklı doku ve organlara tutunup zarar vermesini engelleyerek kanser türlerinin birçoğuna, diyabet, kalp hastalıklarına karşı koruyucu ve savunma sistemini destekleyicidir.

Karpuz, yüksek miktarda su içerdiği ve hazmı kolay olan bir meyve olduğu için de sık tuvalete gidilmesini ve buna bağlı olarak vücuttan atık maddelerin daha sık dışarı atılmasını da sağlar. Karpuzun sağlığa yararlı birçok etkisinin yanında düşük enerji içeriği ile de (100 gramında 26 kalori) zayıflama diyetlerinin vazgeçilmez meyvesidir. Yüksek su içeriği nedeniyle hastalar tarafından genellikle serbest tüketilebilir düşüncesi de oluşturan bu yaz meyvesinin fazla tüketiminde kişin toplamda aldığı enerjiyi arttıracağı da unutulmamalı, diyetiysen tarafından verilen saat ve miktarda tüketimine özen gösterilmelidir. Toplum tarafından yaygın tüketimi bulunan karpuz- peynir-ekmek yaz akşamları için uygun bir menü olup, protein ve vitamin açısından normal bir öğünün içerdiği miktarları tam karşılayamayacağı için sürekli tekrarlanmamalıdır. Peynir, bir miktar protein ve kalsiyum karşılasa da tek tip diyet sağlıklı değildir.