Gebeliğin İlk 3 Ayında Kilo Kayıpları

Yumurta hücresinin sperm hücresi tarafından döllenmesinden sonra, yani kadın gebe kaldıktan sonra vücudunda bir takım metabolik değişiklikler meydana gelir. Gebeliğin ilk üç ayında karşılaşılan değişikliklerden en sık ve ağır görülenleri ise mide bulantısı, kusma ve iştahsızlıktır. Genel olarak bunun sebebinin gebelikte oluşan hormonal değişikliklerden, beslenme bozukluklarından, bağışıklık sisteminin zayıf olmasından ve mide ile ağız arasında kalan borunun hareket yeteneğinin bozulmasından kaynaklandığı düşünülse de tam olarak sebebi bilinmemektedir. Ancak gerçek şudur ki, gebe kalmış kadınların % 50 - 80‘i gebeliğin ilk üç ayında mide bulantısı- kusma yaşamaktadır. Doğal olarak iştahı kesilen gebe kilo vermektedir.

Genelde gebeler, gebeliklerinin ilk aylarında kilo vermekten çok korkarlar. Bebeklerinin sağlığının kötü etkileneceğini düşünürler. Ancak gebeliğin ilk üç ayında gebe kalınan kilonun % 5’i kadar kilo vermek annenin ve bebeğin sağlığını tehlikeye sokmaz. Yani 60 kilo ile gebe kalmış bir annenin gebeliğinin ilk üç ayında 3 kg. kadar kilo kaybetmesi normal sınırlar içindedir. Bebek bu süre zarfında annenin depolarından gerekli besinsel ihtiyacını karşılayabilir. Zaten gebeliğin ilk üç ayında bebeğin daha 9-10 gram ağırlığında olduğunu düşünürsek, annelerin tedirgin olmalarına da gerek yoktur. Ancak asıl büyük sorun, kilo kaybının %5’ten fazla olduğu durumlardır.

Aşırı mide bulantısı-kusma ve buna eşlik eden şiddetli iştahsızlık tablosuna "Hiperemezis Gravidarum" denir ve tıbbi olarak ilaç ve diyet tedavisi uygulanması gereken bir durumdur. Yani 60 kilo ile gebe kalan bir kadın, ilk üç ayda 3 kilodan fazla kilo kaybeder ise hem bebeğin sağlığı hem de annenin sağlığı etkilenmektedir. Gebeliğin ilk üç ayında anne karnındaki bebekte (fetus) kalp, beyin, karaciğer, akciğer gibi hayati organların oluşumu neredeyse tamamlanmıştır. Yani oldukça önemli bir dönem olan ilk trimesterda aşırı kilo kaybı, başta bebeğin organ gelişimini olumsuz etkileyebilir. Beslenme yetersizliği, ilerleyen aylarda da devam ederse çok düşük doğum ağırlığı ile vaktinden erken doğmuş bebeklere, doğumsal anomalili bebeklere rastlanabilir. Bütün bunlardan korunabilmek amaçlı gebeliğinin ilk üç ayında kilo kaybı %5’e yaklaşan ve geçen gebelerin tıbbi yardım alması gerekir.

Gebelikteki mide bulantısını beslenme düzeninde yapılacak ufak değişikliklerle azaltılması mümkündür. Bu önlemleri şöyle sıralayabiliriz;

• Yağlı yiyecekler mideyi geç boşaltacağı için yemekler çok az yağlı olup, et seçiminde de yağsız etin seçilmesine özen gösterilmelidir.
• Portakal, limon, asitli içecekler gibi mide asiditesini artıran besinlerden uzak durulmalıdır.
• Sebzelerin ve lifli gıdaların sindirimi uzun olacağından aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Demir preperatı mideyi tahriş edebileceğinden bu dönemde doktorunuzun da önerisiyle demir hapına ara verilebilir.
• Yemeklerle beraber sıvı alınmamalı, su ihtiyacı yemek aralarında giderilmelidir.
• Özellikle sabah bulantılarını engelleyebilmek için yataktan hızlı kalkılmamalı, yatak içinde en az 10 dakika oturur pozisyonda bekleyip birkaç tane tuzlu çubuk kraker ya da galeta yenilmelidir.
• Öğünlerde küçük porsiyonlarda yemekler yenmelidir. Gün içinde de sık sık ve az az yemek yemeye özen gösterilmelidir.

Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Uzmanlık Sonrası Eğitim Dergisi'nde günde 1 gram kadar zencefil alınmasının mide bulantısının azalmasına katkı sağlayabileceği, bebeğe herhangi bir yan etkisinin olmadığı söylenmiştir.

Mide bulantısı annelerin sosyal hayatını yakından etkileyen, gebeliğin getirdiği, taşınması gereken yüklerden birisidir. Bu dönemi en sorunsuz şekilde atlatabilmek için bir uzman yardımı almak gerekebilir. Sağlıklı annelerin kucağında sağlıklı bebekler görmek dileğiyle…